هوش مصنوعی که روزگاری آینده‌ای پر از نوآوری و رقابت آزاد را وعده می‌داد، حالا با چالش‌های انحصاری شدن مواجه شده است. گزارش FTC نشان می‌دهد که شراکت‌های کلیدی بین غول‌های فناوری و شرکت‌های توسعه‌دهنده هوش مصنوعی می‌توانند رقابت سالم را تضعیف کرده و اکوسیستم فناوری را در کنترل تعداد معدودی از بازیگران بزرگ قرار دهند.
گزارش اخیر کمیسیون تجارت فدرال (FTC) نگرانی‌های جدی درباره تأثیر همکاری‌های عمیق میان شرکت‌های بزرگ فناوری و توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی بر رقابت بازار مطرح کرده است. این گزارش که در روز جمعه منتشر شد، مستقیماً به شراکت‌هایی مانند همکاری مایکروسافت با OpenAI و نیز همکاری‌های آمازون و گوگل با شرکت Anthropic اشاره دارد. به گفته FTC، چنین همکاری‌هایی ممکن است نه تنها مانعی بر سر راه استارتاپ‌ها ایجاد کنند، بلکه حتی دسترسی به منابع کلیدی فناوری را محدود کرده و اطلاعات حساس را در اختیار غول‌های فناوری قرار دهند.
لینا خان، رئیس FTC، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این گزارش روشن می‌سازد که چگونه شراکت‌های شرکت‌های بزرگ فناوری می‌توانند قفل انحصار را بر بازار بزنند، استارتاپ‌ها را از دسترسی به منابع مهم محروم کنند و رقابت عادلانه را به خطر بیندازند.» این در حالی است که ریاست خان بر FTC تحت تأثیر تغییرات سیاسی و احتمالی جایگزینی او توسط رئیس‌جمهور منتخب، دونالد ترامپ، قرار دارد.
FTC در گزارش خود تأکید کرده است که شراکت‌هایی نظیر مایکروسافت-OpenAI، نقش این شرکت‌ها به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات ابری و همکاری نزدیک آنها با توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی را در کانون توجه قرار داده است. به باور FTC، چنین مشارکت‌هایی می‌تواند دسترسی به منابع محاسباتی و استعدادهای مهندسی را تحت تأثیر قرار دهد و هزینه‌های تغییر برای شرکت‌های همکار با توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی را افزایش دهد. افزون بر این، احتمال دسترسی این ارائه‌دهندگان به اطلاعات حساس وجود دارد که می‌تواند به ایجاد مزیت‌های غیرمنصفانه منجر شود.
در مقابل، ریمه علایی، معاون مشاور عمومی مایکروسافت، در مصاحبه‌ای با بلومبرگ تأکید کرد که این همکاری موجب تقویت یکی از موفق‌ترین استارتاپ‌های هوش مصنوعی جهان شده است. او اضافه کرد: «این شراکت موجی از سرمایه‌گذاری و نوآوری بی‌سابقه در این صنعت ایجاد کرده است.»
با این حال، منتقدان می‌گویند که تأثیر این همکاری‌ها فراتر از دستاوردهای تکنولوژیکی است و ممکن است منجر به بازاری شود که در آن استارتاپ‌ها و بازیگران کوچک‌تر هیچ‌گاه به رقابت واقعی دست پیدا نکنند. آینده رقابت در هوش مصنوعی اکنون به شدت وابسته به سیاست‌گذاری‌هایی است که بتواند تعادل میان نوآوری و رقابت آزاد را حفظ کند.
با توجه به رشد سریع هوش مصنوعی و تأثیرات گسترده آن بر صنایع مختلف، این سؤال اساسی مطرح می‌شود که آیا شراکت‌های غول‌های فناوری باید محدود شوند یا این همکاری‌ها بخشی ضروری از پیشرفت‌های آینده هستند؟ گزارش FTC تنها یک هشدار است، اما ممکن است آغازگر تحولی در قوانین رقابت و سیاست‌گذاری‌های هوش مصنوعی باشد.
