رشد فناوری هوش مصنوعی در جهان مالی، فرصت‌ها و چالش‌های متعددی به ارمغان آورده است. این ابزار پیشرفته می‌تواند از شناسایی کلاهبرداری گرفته تا بهبود بهره‌وری در ارائه خدمات مالی را تسریع کند. اما آیا این پیشرفت، با همه مزایایی که ارائه می‌دهد، می‌تواند ثبات سیستم‌های مالی را به خطر بیندازد؟
هوش مصنوعی، با توانایی‌های بی‌بدیل در تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری، به ابزاری حیاتی در دنیای مالی بدل شده است. از طرفی، مدیران مالی در برابر فشارهای بی‌سابقه‌ای قرار گرفته‌اند تا از این فناوری برای حفظ جایگاه رقابتی خود بهره‌برداری کنند. این در حالی است که افزایش نقش هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های مالی، نگرانی‌های جدی درباره شفافیت، پاسخگویی و امنیت ایجاد کرده است.
هوش مصنوعی در دنیای مالی، مثل یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند. از یک طرف، این فناوری به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت، خدمات مالی بهتری ارائه کنند. به‌عنوان نمونه، سیستم‌های هوش مصنوعی توانسته‌اند تقلب‌های مالی را به‌طور مؤثری شناسایی کنند و از پول‌شویی جلوگیری کنند. از سوی دیگر، وابستگی بیش از حد به این سیستم‌ها می‌تواند موجب بروز تصمیمات نادرست شود؛ چرا که هوش مصنوعی درک کاملی از پیچیدگی‌های انسانی و سیاسی ندارد.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در استفاده از هوش مصنوعی در مالی، مدیریت داده‌ها است. سیستم‌های هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری‌های دقیق به حجم عظیمی از داده‌های معتبر نیاز دارند، اما داده‌های ناقص یا ناهمگون می‌توانند پیش‌بینی‌های این سیستم‌ها را مختل کنند. علاوه بر این، وابستگی به تعداد محدودی از ارائه‌دهندگان خدمات ابری هوش مصنوعی، خطر تمرکزگرایی و ایجاد ریسک‌های سیستمیک را افزایش می‌دهد.
هوش مصنوعی همچنین می‌تواند به‌طور ناخواسته، بحران‌های مالی را تسریع کند. در مواقع بحران، تصمیم‌گیری مشارکتی و انعطاف‌پذیری انسانی نقشی کلیدی در مدیریت وضعیت ایفا می‌کند. این در حالی است که هوش مصنوعی به دلیل محدودیت در درک پیچیدگی‌های اجتماعی و سیاسی، قادر به ارائه تصمیمات متعادل و جامع نیست.
این جدول به تحلیل نقش و تأثیر سیستم‌های مختلف در مدیریت ریسک‌های مالی و اقتصادی می‌پردازد و شش معیار را برای ارزیابی عملکرد این سیستم‌ها ارائه می‌دهد: داده‌ها، تغییرپذیری (Mutability)، اهداف (Objectives)، مسئولیت (Authority)، پاسخگویی (Responsibility)، و پیامدها (Consequences). ستون‌ها از سبز به قرمز تغییر می‌کنند، که به ترتیب نشان‌دهنده میزان مطلوبیت یا شدت پیامدها هستند. تحلیل این معیارها برای درک چالش‌ها و پیچیدگی‌های مدیریت بحران‌های مالی و اقتصادی اهمیت دارد.
در بالاترین سطوح، وظایف مربوط به مدیریت ریسک‌های خرد (مانند پیش‌بینی‌های روتین یا حفاظت از مصرف‌کننده) از داده‌های کافی برخوردارند و تغییرپذیری آنها بسیار کم است. این به معنای دسترسی گسترده به اطلاعات و وضوح در اهداف این وظایف است. در مقابل، در موضوعاتی مانند حملات سایبری دولتی یا مدیریت بحران‌های سیستمیک جهانی، دسترسی به داده‌ها محدود یا حتی بسیار کم است. این ضعف در داده‌ها منجر به افزایش پیچیدگی وظایف و کاهش توانایی در پیشگیری یا پاسخ سریع می‌شود.
شفافیت در مسئولیت‌ها نیز نقش کلیدی در موفقیت یا شکست مدیریت بحران دارد. برای مثال، وظایفی مانند حفاظت از مصرف‌کننده به دلیل وضوح در مسئولیت‌ها و اهداف، معمولاً پیامدهای کمتری دارند. اما در مواردی مانند مدیریت بحران‌های بانکی بزرگ یا حملات دولتی، مسئولیت‌ها میان چندین نهاد تقسیم شده و اغلب پیچیده یا نامشخص می‌مانند. این عدم شفافیت می‌تواند هماهنگی میان سازمان‌ها را دشوار کرده و منجر به پیامدهای شدیدتر شود.
پیامدهای بحران‌ها در این جدول با رنگ‌های مختلف مشخص شده‌اند. بحران‌های مربوط به مصرف‌کننده یا مدیریت بانک‌های کوچک معمولاً پیامدهای متوسط دارند، در حالی که بحران‌های جهانی یا حملات دولتی می‌توانند عواقب بسیار شدید به همراه داشته باشند. مدیریت بحران‌های بزرگ و جهانی به دلیل نیاز به هماهنگی بین‌المللی و اهداف متناقض، از پیچیدگی بالایی برخوردار است. این امر نشان می‌دهد که کاهش پیامدها نیازمند همکاری بین‌المللی، شفافیت در مسئولیت‌ها و بهبود دسترسی به داده‌هاست.
هوش مصنوعی با تمام ظرفیت‌ها و محدودیت‌هایش، آینده دنیای مالی را دگرگون خواهد کرد. این فناوری می‌تواند به‌عنوان نیرویی محرک برای بهره‌وری و نوآوری عمل کند، اما بدون چارچوب‌های قانونی و نظارتی مناسب، خطرات جدی برای ثبات مالی به همراه دارد.
سیاست‌گذاران باید با درک عمیق از قابلیت‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی، چارچوب‌هایی ایجاد کنند که استفاده از این فناوری را ایمن‌تر و شفاف‌تر کند. تنها در این صورت است که می‌توان از هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری برای ایجاد ثبات مالی، نه تهدیدی علیه آن، بهره برد.
هوش مصنوعی دیگر تنها یک گزینه نیست؛ بلکه ضرورت استراتژیک برای آینده مالی جهانی است. اما آیا این ضرورت به درستی مدیریت خواهد شد؟ پاسخ به این پرسش، آینده مالی جهان را رقم خواهد زد.
منبع: aval ai
