برای حفظ حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی باید قبل از هرچیزی بدانید که داده‌های‌تان را کجا و در دسترس چه کسانی قرار می‌دهید. با استفاده از چند ابزار ساده، احراز هويت ۲مرحله‌ای یا سرک‌کشیدن در تنظیمات پلتفرم‌ها و سفارشی‌کردن آن‌ها می‌توانید دسترسی‌ها را محدود کنید. یادتان باشد این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چه کسی چه چیزی را ببیند.
تا زمانی که سد دفاعی امنیتی در شبکه‌های اجتماعی برقرار باشد، هیچ الگوریتم، اپلیکیشن یا هکری نمی‌تواند به حریم شخصی شما نفوذ کند. در این مطلب می‌آموزید با 5 راهکار کاربردی، هوشمند و متناسب با نیاز کاربران بدون جداشدن از جهان مجازی، حریم شخصی‌تان را حفظ کنید.
نقض حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی به چه معنا است؟
نقض حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی لزوما این نیست که عکس یا فیلم شخصی شما ناخواسته منتشر شود. مواردی که در ادامه بررسی کرده‌ایم، هرکدام آسیب مالی و روانی زیادی به افراد مورد تعرض وارد کرده‌اند.
افشای اطلاعات شخصی در کپشن یا استوری
با نوشتن شماره تماس، آدرس محل زندگی، محل کار، موقعیت مکانی لحظه‌ای، اطلاعات بانکی یا هر نوع داده شخصی دیگر در پست‌ها یا استوری‌ها دیگر کنترلی بر حفاظت از آن‌ها نخواهید داشت.
استفاده از لوکیشن یا تگ‌کردن افراد بدون رضایت
استفاده از قابلیت لوکیشن یا تگ‌کردن افراد در پست‌ها و استوری‌ها بدون رضایت‌شان، می‌تواند موجب افشای موقعیت مکانی یا روابط خصوصی شود. این اطلاعات شاید جزئی به‌نظر برسند، اما می‌توانند موقعیت یک فرد را به‌خطر بیندازند.
اشتراک‌گذاری دایرکت یا پیام‌های خصوصی
اسکرین‌شات گرفتن از پیام‌های خصوصی و منتشرکردن آن‌ها در صفحه عمومی یا حتی فوروارد‌کردن آن به افراد دیگر، نقض مستقیم اعتماد و حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی است.
هک، دسترسی غیرمجاز به اکانت یا جعل هویت
ورود به حساب‌های دیگران، حتی اگر رمز عبور آن‌ها به‌طور اتفاقی به دست آمده باشد، یا ساختن اکانت جعلی به نام یک فرد، نقض جدی و قانونی حریم خصوصی محسوب می‌شود.
پیشگیری از تعرض به حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی بهتر است یا مجازات متعرض؟
با گسترده‌شدن استفاده و افزایش کاربران شبکه‌های اجتماعی گاهی پیش می‌آید که داده یا اطلاعات شخصی افرادی به‌دلیل ناآگاهی یا سهل‌انگاری به‌دست هکرها یا اشخاص سوء‌استفاده‌گر می‌افتد. با وجود قوانین مختلفی که برای جرایم سایبری وضع شده است، بازهم کنترل چندانی بر عملکرد هکرها دیده نمی‌شود. زمانی که عکس، اطلاعات شخصی و حتی لوکیشن شما ناخواسته منتشر می‌شود، دیگر کار از کار گذشته و قانون نمی‌تواند جلوی این اتفاق را بگیرد.
یکی از قانون‌هایی که برای احترام به حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی وضع شده است، ماده 17 قانون جرایم رایانه‌ای بوده که برای فرد سوء‌استفاده‌گر از عکس، صوت یا ویدئو اشخاص، حبس 91 روز تا 2 سال و جریمه نقدی 5 تا 40میلیون ریال یا هر 2 مورد در نظر گرفته است.
بهتر است تا کار به‌جای باریک نکشیده و داده‌های شخصی شما نشت پیدا نکرده، خودتان دست‌به‌کار شوید و با انجام چند اقدام ساده از حریم خصوصی‌تان محافظت کنید.
راهکار اول: فعال‌کردن احراز هويت 2 مرحله‌ای
به‌لطف شکایت‌های زیادی که از نقض حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی گزارش شده بود، سازندگان برای ورود به اپلیکیشن‌های شبکه اجتماعی رمز و احراز هويت 2 مرحله‌ای را فعال کردند. با این‌کار هکرها یا دیگر افراد نمی‌توانند به‌سادگی به حساب کاربری شما دسترسی پیدا کنند. برای فعال‌کردن این امکان کافی است طبق راهنمای زیر عمل کنید:
در واتس‌اپ:
- Menu > Settings > Account > Two-step verification > Enable
در تلگرام:
- Menu > Settings > Privacy and Security >Two-step verification > Set Additional Password > رمزعبور 2 مرحله‌ای را تنظيم كنيد.
در ايكس:
- Menu > More > Security and account access > Security > Two-factor authentication > Security key > رمزعبور 2 مرحله‌ای را تنظيم كنيد.
در اينستاگرام:
- Menu > Setting and Privacy > Accounts Center > Password And Security > two-factor authentication > روی اكانت موردنظر زده و روش تاييد 2 مرحله‌ای را انتخاب كنيد.
راهکار دوم: حذف اطلاعات پنهان در عکس‌ها قبل از انتشار
گاهی اوقات این‌طور به‌نظر می‌رسد که عکس یا ویدئویی که منتشر کرده‌اید، آسیبی به حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی وارد نمی‌کند. بسیاری از کاربران نمی‌دانند عکس‌هایی که در اینستاگرام، یوتیوب یا تلگرام به اشتراک می‌گذارند، حاوی اطلاعاتی همچون مکان دقیق، مدل گوشی و زمان ثبت تصویر هستند.
این اطلاعات از طریق metadata در اختیار هکرها یا پلتفرم‌ها قرار می‌گیرد. گاهی یک بارکد یا حتی یک داده خیلی جزئی هم در عکس می‌تواند موجب تعرض به حریم شخصی شما شود. نکته جالب اینجا است که طبق آمار منتشرشده از طرف سازمان EFF در سال 2024، بیش از 65درصد نشت‌های اطلاعاتی ناشی از تصاویر دارای متادیتا هستند.
حال سوال این است که چطور از این قضيه جلوگیری کنیم؟ راهکار پیشنهادی و البته مؤثر این است که قبل از بارگذاری عکس، از برنامه‌هایی همچون ExifCleaner یا Metadata Remover استفاده کنید.
راهکار سوم: بازبینی و محدودسازی مجوزهای اپلیکیشن‌ها
بسیاری از برنامه‌ها حتی بدون نیاز واقعی، دسترسی به لوکیشن، میکروفون، فهرست مخاطبان و فایل‌های گوشی را درخواست می‌کنند. این دسترسی‌ها می‌توانند با جمع‌آوری داده و تبلیغات هدفمند یا حتی حملات امنیتی منجر به نشت داده‌ها و تعرض به حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی شوند.
در شبکه‌های مجازی شما هم به لیست مخاطبان، هم میکروفون و حتی گالری تصاویر احتیاج دارید، اما باید دسترسی را تنها به زمان اجرای برنامه محدود کرده و از همه مهم‌تر اینکه دسترسی به موقعیت مکانی را غیرفعال کنید.
راهکار چهارم: تنظیم مجدد گزینه های حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی
سازمان security Ventures اعلام کرده بیش از ۵۵درصد از سوء‌استفاده‌های سایبری به‌خاطر تنظیمات پیش‌فرض و عمومی‌بودن صفحه کاربران انجام شده است. بسیاری از شبکه‌های اجتماعی تنظیمات پیش‌فرضی دارند که به‌صورت عمومی اطلاعات شما را در معرض دید قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال، وضعیت آنلاین‌بودن، لوکیشن، فهرست دنبال‌کنندگان یا حتی بازدیدکنندگان استوری‌ها.
اگر به‌خاطر شغل یا کسب‌وکار آنلاین‌تان مجبور هستید صفحه مجازی‌تان را درحالت عمومی نگه‌دارید، می‌توانید بازدید برخی استوری‌های روزمرگی و شخصی را برای دنبال‌کنندگان‌تان محدود کنید. در بخش تنظیمات پلتفرم‌های شبکه اجتماعی گزینه‌هایی باعنوان شخصی‌سازی بیشتر وجود دارند.
برای مثال، در اینستاگرام به بخش Privacy Settings بروید. دسترسی‌ها را برای بخش‌هایی مثل استوری، فعالیت آنلاین، پیام‌ها یا اطلاعات پروفایل محدود کنید.
راهکار پنجم: عدم اتصال اکانت شبکه‌های اجتماعی به اپلیکیشن‌ها یا سایت‌های مشکوک
بسیاری از سایت‌ها یا اپ‌ها به‌ظاهر خدمات جذابی ارائه می‌دهند. این خدمات وسوسه‌کننده که حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی را به‌شدت زیر سوال می‌برند، عبارت‌اند از:
- ارائه فهرست افرادی که پروفایل‌تان را چک کرده‌اند
- اطلاع از اینکه چه کسی شما را آنفالو کرده است
- چند نفر از استوری شما اسکرین شات گرفته‌اند
- افزایش فالوور رایگان فقط با ورود
برای استفاده از این امکانات، از شما می‌خواهند که با حساب اینستاگرام‌تان وارد شوید. این یعنی شما دسترسی کامل به اکانت‌تان را به آن سایت یا سرویس می‌دهید. بعد از آن، این سرویس به رمز عبور، پیام‌ها، لیست فالوورها، استوری‌ها و حتی تنظیمات امنیتی شما دسترسی پیدا می‌کند. برای پیشگیری یا حل این مشکل مراحل زیر را در اینستاگرام انجام دهید:
- وارد اینستاگرام شده و به مسیر Settings > Security > Apps and Websites بروید.
- در این بخش، لیستی از اپ‌ها و سایت‌هایی که به اکانت شما متصل هستند، نمایش داده می‌شود. مواردی با عنوان Active یعنی درحال‌حاضر فعال هستند
- هر مورد ناشناس، مشکوک یا غیرضروری را با کلیک روی Remove Access حذف کنید.
پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: امنیت پیج اینستاگرام خود را چگونه افزایش دهیم؟
جمع‌بندی
حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی، با چند اقدام ساده اما هوشمندانه، قابل حفاظت است. کافی است بدانیم کجا، چگونه و چه زمانی اطلاعاتمان در خطر است. با استفاده از این 5 راهکار به‌روز و کاربردی، می‌توانید کنترل امن‌تری بر فضای مجازی خود داشته باشید و با اطمینان بیشتری در دنیای دیجیتال فعالیت کنید.
