DeepSeek، در گامی جسورانه، نسخه‌ای متن‌باز از مدل استدلالی خود را منتشر کرده که نه تنها از نظر قابلیت‌ها، بلکه از لحاظ دسترسی گسترده نیز توجه‌ها را به خود جلب کرده است. R1، با ۶۷۱ میلیارد پارامتر، به عنوان یکی از بزرگترین مدل‌های هوش مصنوعی، قابلیت‌هایی فراتر از انتظار را به نمایش گذاشته و پرسش‌های مهمی درباره آینده رقابت هوش مصنوعی بین ایالات متحده و چین مطرح کرده است.
DeepSeek، آزمایشگاه هوش مصنوعی چینی، با انتشار مدل R1 نشان داده است که قصد دارد جدی‌تر از همیشه در رقابت با OpenAI حضور داشته باشد. این مدل که تحت لایسنس MIT در دسترس است، به کاربران امکان می‌دهد بدون محدودیت‌های تجاری از آن استفاده کنند. ادعای DeepSeek مبنی بر اینکه R1 می‌تواند در معیارهایی چون AIME، MATH-500 و SWE-bench Verified از مدل o1 پیشی بگیرد، توجه تحلیلگران و فعالان هوش مصنوعی را به خود جلب کرده است. این معیارها بر مباحث متنوعی مانند مسائل ریاضی و برنامه‌نویسی تمرکز دارند و از مدل‌های دیگر برای ارزیابی عملکرد استفاده می‌کنند.
ویژگی کلیدی R1، توانایی آن در بررسی و تصحیح نتایج خود است. این قابلیت استدلالی باعث شده است تا مدل از بسیاری از اشتباهات رایج در مدل‌های معمولی دور بماند. اگرچه این روند باعث کاهش سرعت پاسخ‌دهی می‌شود، اما دقت بالاتری را در حوزه‌هایی نظیر فیزیک، علوم، و ریاضیات ارائه می‌دهد.
با ۶۷۱ میلیارد پارامتر، R1 به عنوان یکی از بزرگترین مدل‌های هوش مصنوعی معرفی شده است. این تعداد پارامتر به مدل اجازه می‌دهد مسائل پیچیده‌تری را حل کند. با این حال، DeepSeek نسخه‌های کوچک‌تر این مدل را نیز عرضه کرده که با حداقل ۱.۵ میلیارد پارامتر روی لپ‌تاپ‌های شخصی قابل اجرا هستند. نسخه کامل R1، البته نیاز به سخت‌افزار قدرتمندتری دارد، اما از طریق API شرکت DeepSeek با هزینه‌ای به مراتب کمتر از OpenAI در دسترس است.
با این حال، چالش‌هایی نیز پیش روی این مدل وجود دارد. به عنوان یک مدل چینی، R1 تحت نظارت دقیق مقامات این کشور قرار دارد و باید پاسخ‌های خود را مطابق با “ارزش‌های سوسیالیستی اصلی” ارائه دهد. این محدودیت‌ها باعث شده که R1 از پاسخ به موضوعات حساس سیاسی مانند واقعه میدان تیان‌آنمن یا استقلال تایوان خودداری کند. این در حالی است که تحریم‌های جدید پیشنهادی دولت بایدن علیه فناوری‌های هوش مصنوعی در چین، چالش‌های بیشتری برای شرکت‌های چینی ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر، شرکت‌هایی نظیر OpenAI نگران رشد سریع هوش مصنوعی در چین هستند. در اسناد سیاست‌گذاری اخیر، OpenAI از دولت آمریکا خواسته است تا حمایت بیشتری از توسعه هوش مصنوعی داخلی انجام دهد. DeepSeek، با حمایت مالی شرکت High Flyer Capital Management، به عنوان یکی از بازیگران کلیدی این رقابت شناسایی شده است.
این رقابت میان چین و آمریکا تنها محدود به DeepSeek نیست. شرکت‌هایی نظیر علی‌بابا و Moonshot AI نیز مدل‌هایی توسعه داده‌اند که ادعا می‌کنند توانایی رقابت با o1 را دارند. با وجود این، DeepSeek با انتشار نسخه متن‌باز R1 و ارائه مدل‌های سبک‌تر، جایگاه ویژه‌ای در این رقابت به خود اختصاص داده است.
این تحول نشان‌دهنده تغییری بزرگ در چشم‌انداز جهانی هوش مصنوعی است. DeepSeek نه تنها ثابت کرده که چین در رقابت هوش مصنوعی عقب نیست، بلکه نشان داده که مدل‌های استدلالی می‌توانند به ابزاری قدرتمند برای کاربران و کسب‌وکارها در سراسر جهان تبدیل شوند.
