هوش مصنوعی عمومی (AGI) مفهومی است که دهه‌هاست توجه دانشمندان را به خود جلب کرده و نوید آینده‌ای را می‌دهد که در آن ماشین‌ها قادر به انجام تمام وظایفی خواهند بود که انسان‌ها می‌توانند انجام دهند. اما این هدف بلندپروازانه هنوز در افق دوردست قرار دارد. در میانه این چشم‌انداز، فرانسوا شولِه، پژوهشگر برجسته هوش مصنوعی و خالق مجموعه معیارهای ARC-AGI، گام جسورانه‌ای برداشته است. او در حال تأسیس یک بنیاد غیرانتفاعی به نام «ARC Prize Foundation» است که هدفش توسعه معیارهای جدیدی برای سنجش سطح هوش ماشین‌ها و نزدیک‌تر کردن آن‌ها به سطح توانایی‌های انسانی است.
شکل‌گیری ARC Prize Foundation: نگاهی به اهداف و چالش‌ها
این بنیاد که ریاست آن را گرِگ کامرَد، یکی از مدیران پیشین Salesforce و بنیان‌گذار استودیوی محصولات هوش مصنوعی Leverage، بر عهده خواهد داشت، قصد دارد به یک ستاره قطبی برای راهنمایی جامعه علمی در مسیر توسعه AGI تبدیل شود. شولِه در پستی در وب‌سایت بنیاد نوشت: «ما می‌خواهیم پیشرفت را الهام ببخشیم و شکاف بین قابلیت‌های انسانی و ماشین‌ها را به حداقل برسانیم.»
ARC Prize Foundation با تمرکز بر توسعه و ارتقای ARC-AGI به عنوان یک معیار محوری فعالیت خواهد کرد. این آزمون که برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ معرفی شد، مجموعه‌ای از مسائل پازلی است که هدفشان بررسی توانایی یادگیری مدل‌های هوش مصنوعی در خارج از محدوده داده‌های آموزش‌دیده است. جالب اینجاست که حتی با پیشرفته‌ترین مدل‌های موجود، بسیاری از این مسائل همچنان چالشی بزرگ باقی مانده‌اند.
چالش‌ها و پیشرفت‌ها: آیا AGI نزدیک است؟
اگرچه مدل‌های هوش مصنوعی امروزی می‌توانند مسائل پیچیده‌ای مانند امتحانات المپیاد ریاضی یا مشکلات سطح دکترای دانشگاهی را حل کنند، در مواجهه با ARC-AGI اغلب ناکام می‌مانند. در رقابتی که در ژوئن گذشته برای غلبه بر این معیار برگزار شد، حتی مدل قدرتمند o3 از OpenAI تنها با استفاده از منابع محاسباتی عظیم توانست به امتیازی مناسب دست یابد.
این محدودیت‌ها باعث نشده که شولِه از ادامه این مسیر دلسرد شود. او اعلام کرده که نسخه‌های بعدی ARC-AGI، که انتظار می‌رود در سه‌ماهه اول سال جاری عرضه شود، همچنان چالشی جدی برای مدل‌های موجود خواهد بود. در حالی که هوش انسانی با حداقل آموزش قادر به کسب امتیاز بالای ۹۵ درصد در این آزمون است، بهترین مدل‌های فعلی حتی با منابع محاسباتی زیاد نیز قادر به عبور از ۳۰ درصد نیستند.
همکاری‌ها و آینده‌ای نامعلوم برای AGI
در حالی که برخی از کارشناسان نسبت به توانایی‌های ARC-AGI تردید دارند و حتی مفهوم AGI را مورد بحث قرار داده‌اند، بنیاد ARC Prize به دنبال گسترش شبکه‌های آکادمیک و ایجاد همکاری با آزمایشگاه‌های پیشرفته هوش مصنوعی است. اعلامیه اخیر سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI، مبنی بر همکاری با تیم ARC-AGI برای توسعه معیارهای آینده، نشان‌دهنده اعتبار روزافزون این پروژه است.
اگرچه شولِه در اطلاعیه اخیر خود به این همکاری اشاره‌ای نکرده، برنامه بنیاد برای ایجاد نسل سوم ARC-AGI و همچنین طراحی مسابقاتی جدید برای توسعه مدل‌های قوی‌تر، چشم‌انداز هیجان‌انگیزی را ارائه می‌دهد.
تحلیلی بر مسیر آینده AGI
بنیاد ARC Prize نشان‌دهنده تلاشی منحصربه‌فرد برای دستیابی به تعریفی عملی و معیارهایی دقیق برای سنجش پیشرفت در هوش مصنوعی عمومی است. اگرچه مسیر پیش رو پر از چالش‌های مفهومی و عملی است، تأسیس چنین بنیادی می‌تواند به یک سکوی پرتاب برای پیشرفت‌های آتی تبدیل شود. اما پرسش اصلی همچنان باقی است: آیا AGI دست‌یافتنی است؟ یا این تلاش‌ها تنها ما را به مرزهای جدیدی از هوش مصنوعی محدود نزدیک خواهد کرد؟
نتایج این تلاش‌ها در ماه‌های آینده نه تنها چشم‌انداز پیشرفت‌های علمی را تغییر خواهد داد، بلکه می‌تواند تأثیری عمیق بر نحوه تعامل ما با فناوری و درک ما از هوش داشته باشد.
