جمعی از نویسندگان برجسته زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند. آن‌ها در نامه‌ای سرگشاده از ناشران خواسته‌اند استفاده از هوش مصنوعی را در فرآیندهای تولید و انتشار کتاب، به‌ویژه در تولید کتاب‌های صوتی، به شدت محدود کنند.
این نامه که تنها در ۲۴ ساعت بیش از هزار امضای جدید به خود جذب کرد، حامل پیامی هشدارآمیز است: خلاقیت انسانی در خطر است. نویسندگان می‌گویند آثارشان بدون اجازه و پرداخت حق‌الزحمه، به سوخت موتورهای هوش مصنوعی تبدیل شده‌اند و این روند اگر متوقف نشود، آینده صنعت نشر را دگرگون خواهد کرد.
موج جدید اعتراض نویسندگان به هوش مصنوعی
در نامه‌ای که به امضای نویسندگان مشهوری چون لورن گروف، لف گروسمن و دنیس لهین رسیده، تاکید شده که ناشران باید متعهد شوند از هوش مصنوعی برای تولید کتاب صوتی استفاده نکنند. این گروه خواستار حفظ جایگاه گویندگان انسانی و مقابله با جایگزینی آن‌ها با صدای مصنوعی هستند.
آن‌ها هشدار داده‌اند که هوش مصنوعی، بدون رضایت نویسندگان، از کتاب‌هایشان تغذیه کرده و مدل‌های زبانی را آموزش داده است؛ موضوعی که نه تنها جنبه حقوقی بلکه ابعاد اخلاقی گسترده‌ای نیز دارد.
استفاده بدون اجازه؛ تکنولوژی در برابر مالکیت ادبی
در بخشی از نامه آمده است که شرکت‌های فناوری، آثار ادبی را بدون کسب مجوز از نویسندگان در اختیار مدل‌های یادگیری ماشین قرار داده‌اند. نتیجه؟ سود حاصل از این نوآوری‌ها به جیب شرکت‌ها می‌رود، درحالی‌که خالقان اصلی محتوا، سهمی از آن ندارند.
نویسندگان این اتفاق را «سرقت ادبی با ظاهری مدرن» خوانده‌اند و تاکید کرده‌اند که باید جلوی ادامه این روند گرفته شود. آن‌ها از ناشران خواسته‌اند خود را متعهد بدانند که آثار تولیدشده توسط ماشین را منتشر نکنند.
دادگاه‌ها در برابر نویسندگان؛ فناوری برنده شد
در اقدامی بحث‌برانگیز، هفته گذشته قاضی فدرال ایالات متحده به شرکت آنتروپیک اجازه داد تا از آثار نویسندگان برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده کند؛ بدون نیاز به کسب اجازه از صاحبان اثر. این حکم، شوک بزرگی به جامعه نویسندگان وارد کرد.
با وجود شکایت‌های گسترده، روند قضایی تاکنون بیشتر به نفع شرکت‌های فناوری پیش رفته است. این موضوع باعث شده نویسندگان از دولت‌ها و نهادهای قانون‌گذار بخواهند مداخله کنند و قوانین مالکیت فکری را برای دنیای جدید بازنویسی کنند.
گسترش بحران به دنیای موسیقی
اعتراض به سوءاستفاده از آثار هنری به حوزه موسیقی نیز سرایت کرده است. گروهی از هنرمندان سرشناس بریتانیایی پیش‌تر از دولت خواسته بودند قوانینی که به شرکت‌های هوش مصنوعی اجازه استفاده از آثارشان بدون رضایت می‌دهد، مورد بازنگری قرار گیرد.
این واکنش‌ها نشان می‌دهد بحران استفاده بی‌رویه از هوش مصنوعی تنها محدود به نویسندگی نیست و در حال تبدیل شدن به چالشی جهانی برای تمامی اشکال هنر و خلاقیت انسانی است.
آینده صنعت نشر میان سنت و فناوری
تحلیل این رویداد، نشان‌دهنده‌ی یک شکاف عمیق میان منافع اقتصادی شرکت‌های فناوری و حقوق مولفان است. از یک‌سو، پیشرفت سریع هوش مصنوعی باعث شده ناشران و پلتفرم‌ها به دنبال کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری باشند. از سوی دیگر، نویسندگان که با خلق محتوا، پایه‌گذار این صنعت هستند، احساس می‌کنند نادیده گرفته شده‌اند.
در صورت تداوم استفاده بدون مجوز از آثار ادبی، اعتماد میان خالقان محتوا و ناشران به شدت آسیب خواهد دید. به‌علاوه، روندهای حقوقی اخیر که به نفع شرکت‌های فناوری رقم خورده، ممکن است موجی از مهاجرت خالقان محتوا به پلتفرم‌های مستقل را رقم بزند. صنعت نشر نیازمند بازتعریف اخلاقی و قانونی رابطه خود با تکنولوژی است؛ پیش از آنکه خلاقیت انسانی کاملاً تحت‌الشعاع الگوریتم‌ها قرار گیرد.
جمع‌بندی
در واکنش به استفاده گسترده و بدون چارچوب از هوش مصنوعی در حوزه نشر، نویسندگان سرشناس با انتشار نامه‌ای سرگشاده، خواستار توقف این روند شدند. آن‌ها از ناشران خواسته‌اند به جای جایگزین‌سازی انسان با ماشین، به اصول اخلاقی و حقوق مولف احترام بگذارند. در شرایطی که دادگاه‌ها اغلب به نفع فناوری رای می‌دهند، آینده صنعت نشر نیازمند توازن دوباره‌ای میان خلاقیت انسانی و هوش مصنوعی است.
