اینترنت اشیا چیست؟ انواع، کاربردها، مزایا و ویژگی ها

اینترنت اشیا یا IoT، آینده‌ای را برای ما واقعی کرده است که روزگاری آن را تخیلی می‌پنداشتیم. تا چند سال پیش، تصور اینکه یخچال‌مان به ما پیام بدهد شیر تمام شده، یا چراغ‌های خانه به‌طور خودکار هنگام غروب روشن شوند، مثل یک صحنه علمی‌تخیلی به نظر می‌رسید. اما امروز، خانه‌ها، ماشین‌ها، ساعت‌ها، مزارع و حتی شهرها در حال هوشمند‌شدن هستند و همه این‌ها به لطف اینترنت اشیا ممکن شده است.

اما واقعا اینترنت اشیا چیست و چه کاربردی دارد؟ چطور کار می‌کند؟ چرا این‌قدر مهم شده؟ و از همه مهم‌تر، آیا ایران هم در مسیر هوشمندسازی با IoT گامی برداشته است؟

در این مقاله سعی کرده‌ایم پاسخی کامل، ساده و علمی به تمام این پرسش‌ها بدهیم. از مفهوم و کاربردها گرفته تا مزایا، چالش‌ها، شهرهای پیشرو و وضعیت ایران در این عرصه را دقیق، عمیق و کاربردی بررسی کرده‌ایم.

تعریف کامل و کاربردی اینترنت اشیا؛ IoT به زبان ساده

اینترنت اشیا یعنی چه؟ اینترنت اشیا یا Internet of Things به مجموعه‌ای از دستگاه‌ها و اشیاء فیزیکی گفته می‌شود که با استفاده از حسگرها، نرم‌افزارها و اینترنت، قادر به جمع‌آوری و تبادل داده با یکدیگر و با سیستم‌های متمرکز هستند. این دستگاه‌ها معمولا شامل موارد زیر می‌شون :

• سنسورهای محیطی مانند دما، نور، رطوبت
• وسایل هوشمند خانگی مثل یخچال، چراغ‌ها و تلویزیون
• دستگاه‌های پوشیدنی مانند ساعت‌های هوشمند
• ابزارهای صنعتی که در تولید و مانیتورینگ استفاده می‌شوند

اینکه اینترنت اشیا چیست به زبان ساده باید گفت ارتباط بدون دخالت انسان بین دستگاه‌ها و ماشین‌های مکانیکی و دیجیتال که در نهایت داده‌هایی را جمع‌آوری، پردازش و منتشر می‌کنند. البته این‌طور نیست که تمامی حسگرها بتوانند داده‌های یکسانی را جمع‌آوری کنند. به‌عنوان مثال، حسگرهای صدا تنها می‌توانند در یک محدوده خاصی در اطراف صداها را جمع‌آوری کنند. درحالی‌که حسگرهای دما تنها داده‌های مربوط به سرما و گرما را تشخیص می‌دهند.

در نهایت هدف اینترنت اشیا ایجاد ارتباطی مؤثر بین چند حسگر است تا داده‌های آن‌ها را برای تجهیزات دیجیتالی دیگر ارسال کند و در آخر کاربران نتایج را مشاهده و کنترل آن‌ها را به دست بگیرند.

️اینترنت اشیا چگونه کار می‌کند؟ از حسگر تا تصمیم‌گیری

معماری اینترنت اشیا از چند سطح و لایه تشکیل شده است. در این لایه ها ارتباطی مؤثر بین چند ماشین برقرار می‌شود تا داده‌ها در زمانی درست جمع‌آوری و پردازش شوند. برای اینکه بدانید IoT چطور کار می‌کند، در ادامه هر لایه را با ویژگی‌ها و وظایف آن بررسی کرده‌ایم.

لایه حسگرها

حسگرها یا به زبان لاتین سنسورها یکی از مهم‌ترین اجزا در فناوری IoT هستند. این حسگرها توانایی ارتباط با محیط اطراف را دارند و می‌توانند آن‌چه را که نیاز است دریافت و جمع‌آوری کنند. به‌عنوان مثال، حسگر GPS را در نظر بگیرید. برای اینکه در برنامه‌های مکان‌یابی نزدیک‌ترین فاصله بین مبدا و مقصد برای‌تان نشان داده شود، قبل‌از هرچیز، جی پی اس باید موقعیت مکانی مبدا و مقصد را پیدا کند. وظیفه محاسبات و پردازش داده‌ها مربوط به لایه‌های بعدی است.

لایه شبکه

لایه بعداز حسگر، لایه شبکه نام دارد. در این لایه تمامی داده‌های حسگرها به مراکز ابری و پلتفرم‌ها منتقل می‌شود. برای اشتراک‌گذاری داده‌ها در لایه شبکه عمدتا از شبکه اتصال بی سیم ‌مانند وایفا، بلوتوث و اترنت کمک می‌گیرند.

با پیشرفت اتصالات بی‌سیم، برای سرعت بیشتر در برقراری ارتباط از LTE و اتصالات ماهواره‌ای نیز استفاده می‌شود. به کمک اتصالات فوق، هر حسگر داده‌هایش را با بسیاری دیگر از حسگر‌ها درمیان می‌گذارد تا برای هدف یا پروژه‌ای تعریف‌شده پردازش شوند.

لایه پردازش داده

حالا نوبت آن است که داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط حسگرها و به اشتراک ‌گذاشته‌شده توسط لایه شبکه در تجهیزات دیجیتالی مرتبط پردازش شوند. در لایه پردازش به کمک هوش مصنوعی دستوراتی به عملگرها در لایه بعدی ارسال می‌شود.

لایه اپلیکیشن

لایه اپلیکیشن یا عملگرها همان جایی است که دستورات باید اجرایی شوند تا برای کاربران و پلتفرم‌ها به نمایش درآیند. سطح دسترسی این لایه در اینترنت اشیا به کاربر نزدیک است و با یک رابط گرافیکی نتایج ملموس می‌شوند. یکی از ساده‌ترین تجهیزات در این لایه ساعت هوشمند است که داده‌های مربوط به گام‌شمار، دما و مکان‌یابی را به برنامه‌های سلامتی محور و ردیابی مکان ارسال کرده و کاربر روی صفحه نمایش ساعت آن‌ها را مشاهده می‌کند.

مروری بر اینترنت اشیا در گذر زمان

در روزهای اولی که اینترنت اشیا به جهان دیجیتالی گذاشت، تصور اینکه تا این حد پیشرفت داشته باشد کمی تخیلی بود، اما حالا یخچالی را می‌بینیم که با تمام‌شدن شیر به ما هشدار می‌دهد یا وظیفه ساعت تنها نمایش زمان نیست. بیایید باهم گذشته و روند توسعه اینترنت اشیا را مرور کنیم.

• سال ۱۹۸۹: دیوید نیکولز اولین دستگاه اینترنت اشیا را که دستگاه وندینگ کوکاکولا نام دارد، ساخت.
• سال ۱۹۹۹: کوین اشتون اصطلاح IoT را برای توصیف چشم و گوش کامپیوتر خلق کرد.
• سال ۲۰۰۰: کمپانی LG اولین یخچال هوشمند خود را با قیمت ۲۰ هزار دلار معرفی کرد.
• سال ۲۰۰۸: اولین کنفرانس اینترنت اشیا در جهان در زوریخ سوئیس برگزار شد.
• سال ۲۰۱۰: تونی فادل شرکت سازنده‌ ترموستات هوشمند به نام Nest را تأسیس کرد.
• سال ۲۰۱۳: دیکشنری آکسفورد اصطلاح «اینترنت اشیا» را در فهرست خود اضافه کرد.
• سال ۲۰۱۴: شرکت آمازون اسپیکر اکو را به همراه دستیار صوتی الکسا معرفی کرد.
• سال ۲۰۱۶: باتنت Mirai در یک اقدام خبیثانه، بیش از ۶۰۰هزار دستگاه اینترنت اشیا را به بدافزار آلوده کرد.
• سال ۲۰۲۰: تعداد دستگاه‌های مشمول به اینترنت اشیا از ۲۰ میلیارد دستگاه عبور کرد.
• سال ۲۰۲۲: گوگل هوم با ۴۸درصد بیشترین سهم بازار دستگاه‌های اینترنت اشیا را در اختیار داشت.
• سال ۲۰۳۰: انتظار می‌رود تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا به ۳۰ میلیارد برسد.

مزایای اینترنت اشیا؛ وقتی اشیاء فکر می‌کنند

حالا که دانستید اینترنت اشیا یعنی چه، حتما از خودتان می‌پرسید که آیا اینترنت اشیا فقط یعنی ساعتی که وضعیت سلامتی کاربران را پایش می‌کند؟ یا لامپ‌هایی که با تاریک‌شدن هوا روشن می‌شوند؟ پاسخ قطعا خیر است. IoT یعنی تبدیل اشیاء ساکت اطراف ما به ابزارهایی متفکر که می‌بینند، می‌فهمند و واکنش نشان می‌دهند.

مزیت اصلی آن، ایجاد آگاهی محیطی در اشیا و محیط‌هایی است که تا پیش از این، کور و بی‌واکنش بودند. از خانه‌ای که دمای خود را براساس حضور افراد تنظیم می‌کند، تا کارخانه‌ای که قبل‌از خرابی دستگاه‌ها هشدار می‌دهد، همه، نتیجه هوش توزیع‌شده در جهان فیزیکی هستند.

یکی از مهم‌ترین مزایای اینترنت اشیا، کاهش تصمیم‌گیری انسانی در کارهای تکراری و زمان‌بر است. این یعنی منابع انسانی می‌توانند وقت و انرژی خود را صرف کارهای دیگری کنند.

در سطح بزرگ‌تر، IoT باعث تحول در زنجیره تأمین، مصرف انرژی، سلامت عمومی و حمل‌ونقل شهری می‌شود. هر چیزی که داده تولید کند، با IoT قابل بهینه‌سازی است.

شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین مزیت این فناوری، نزدیک‌کردن دنیای دیجیتال به دنیای فیزیکی و واقعی است. دنیایی که دیگر اشیا به‌عنوان شریک ‌منابع انسانی در تصمیم‌گیری‌ها عمل می‌کنند.

فضای ابری و نقش آن در اینترنت اشیا

در بخش‌های بالاتر گفتیم که حسگرها مدام باید داده‌های به‌روز و جدیدی را دریافت و جمع‌آوری کنند. زمانی که حجم این داده‌ها بسیار زیاد باشد، ذخیره‌سازی آن‌ها برای پردازش نیاز به فضایی با ظرفیت بالا وجود دارد. مسلم‌است که ابزارهای فیریکی ذخیره‌سازی مانند هاردها به‌دلیل حجم کم و عدم دسترسی از راه دور نمی‌توانند گزینه مناسبی باشند.

برای رفع این مشکل، فضای ابری (cloud storage) به‌عنوان یک راهکار سریع و به‌صرفه به میدان آمده است. دسترسی به داده‌ها در فضای ابری نیاز به اتصال به اینترنت دارد. رایانش ابری در کنار اینترنت اشیا این امکان را فراهم می‌کند که داده‌ها از راه دور و به‌صورت بی‌سیم ذخیره شوند و کاربران نیز در هر جایی بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

کارآیی انواع اینترنت اشیا؛ از خانه تا فضاهای صنعتی

اینترنت اشیا در انواع شهری، خانگی، پزشکی، سلامت و موارد بسیار دیگر گسترده و توسعه داده شده است. به‌عبارتی، IoT در هر جایی که فکرش را کنید توانسته نتایج شگفت‌آوری خلق کند. در ادامه فهرستی از کارایی IoTآورده‌ایم تا بدانید که این اشیای خاموش تا چه حد دنیا را دگرگون کرده‌اند.

کاربرد اینترنت اشیا در خانه (Smart Home)

IoT در موارد زیادی در یک خانه دیده می‌شود. از تهویه هوا گرفته تا روشن‌شدن لامپ و سیستم‌های هشدار همگی به لطف اشیا خاموش اما وظیفه‌شناس، خانه را به محیطی  هوشمند تبدیل کرده‌اند. خانه‌های هوشمند دارای وسایلی هستند که از راه دور و با موبایل یا صدا کنترل می‌شوند، به‌عنوان نمونه:

• ترموستات‌های هوشمند Nest
• سیستم روشنایی Philips Hue
• دستیار صوتی Amazon Echo

در یک مثال واقعی می‌توانیم برخی شهرک‌های لوکس تهران را که دارای خانه‌های هوشمند با امکان کنترل نور، تهویه و امنیت از طریق اپلیکیشن موبایل هستند، نام ببریم.

کاربرد IoT در پزشکی و سلامت (Healthcare IoT)

تجهیزات پزشکی هوشمند مانند دستگاه ECG متصل، ساعت‌های هوشمند پایش ضربان قلب و اپ‌های هشدار دارو و قند خون نقش مهمی در رصد سلامت بیماران ایفا می‌کنند. به‌عنوان مثال، شرکت فیلیپس دستگاه‌های مانیتورینگ هوشمند بیماران را طراحی کرده که از راه دور و توسط پزشک قابل بررسی هستند.

همچنین برخی کلینیک‌های پیشرفته قلب در تهران از دستگاه‌های پوشیدنی برای بیماران استفاده می‌کنند که ضربان قلب، فشار خون و حتی نوار قلب را به‌صورت زنده به پزشک می‌فرستند.

اینترنت اشیا صنعتی (Industrial IoT یا IIoT)

در صنایع، ابزارهای IoT مانند پایش مداوم دستگاه‌های تولید، سیستم‌های هشدار زودهنگام و تحلیل چرخه عمر تجهیزات، برای افزایش بهره‌وری و کاهش خرابی به کار می‌روند.

به‌عنوان مثال، شرکت جنرال الکتریک از IoT برای پایش موتورهای هواپیما استفاده می‌کند. هرگونه صدای غیرعادی یا افزایش دما می‌تواند قبل‌از وقوع حادثه هشدار دهد.

همچنین برخی از بیمارستان‌های خصوصی در تهران از تخت‌های هوشمند استفاده می‌کنند که در صورت افت فشار خون یا تغییرات حیاتی بیماران، هشدار فوری به پرستار می‌دهند.

کاربرد IoT در موارد شهری (Smart Cities)

شهرهای هوشمند با بهره‌گیری از خدمات IoT مانند، مدیریت هوشمند ترافیک، سنسورهای آلودگی هوا و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل عمومی، منجربه بهینه‌سازی خدمات شهری می‌شوند.

به‌عنوان مثال، در بارسلونا، چراغ‌های خیابان براساس حضور عابر یا خودرو روشن می‌شوند و در نبودشان خاموش می‌مانند. این یعنی صرفه‌جویی در برق تا ۳۰٪. شاید تامین هزینه اجرای چنین پروژه‌هایی منابع مالی بالایی نیاز داشته باشد، اما نتیجه کار قطعا هم در وقت، هم انرژی و هم هزبنه‌های جانبی صرفه‌جویی می‌کند.

کاربرد اینترنت اشیا در کشاورزی هوشمند؛ برداشت دقیق‌تر با داده‌ها

IoT در صنعت کشاورزی تحول بزرگی ایجاد کرده است. با نصب حسگرها روی خاک و گیاه، کشاورزان می‌توانند:

• میزان رطوبت خاک را اندازه‌گیری کنند
• سیستم آبیاری را فقط در زمان مناسب فعال کنند
• میزان نور یا دما را برای رشد بهتر تنظیم کنند
• از طریق پهپادهای متصل، سلامت محصولات را پایش کنند

با این‌ کارها می‌توان انتظار افزایش باردهی در کشاورزی، کاهش مصرف آب و صرفه‌جویی در زمان ر‌ا داشت.

یک نمونه از کاربرد IoT در کشاورزی در مزارع هوشمند هلند است که حسگرهای IoT سطح رطوبت خاک را به‌طور مداوم اندازه‌گیری می‌کنند و فقط در صورت نیاز آبیاری انجام می‌شود.

ماشین‌های هوشمند؛ IoT در صنعت خودرو چگونه عمل می‌کند؟

در خودروهای پیشرفته و جدید با فناوری اینترنت اشیا، اطلاعات لحظه‌ای مسیر و ترافیک دریافت شده، سلامت فنی خودرو بدون مراجعه به تعمیرگاه بررسی و راننده از نزدیک‌شدن به خطر (مثلاً ماشین دیگر یا مانع) مطلع می‌شود. در یک مثال جذاب، شرکت والمارت با نصب حسگر روی کامیون‌های حمل کالا، موقعیت دقیق، دمای بار و زمان تحویل را کنترل می‌کند.

همچنین برخی شرکت‌های دارویی از سیستم‌های IoT برای ردیابی داروهای یخچالی در حمل‌ونقل استفاده می‌کنند تا در شرایط دمایی غیرمجاز هشدار دهند.

کاربرد اینترنت اشیا در محل کار؛ انقلاب دفترهای هوشمند

IoT این‌بار توانسته تجربه کار در محیط کار را برای نیروی انسانی بهتر کرده و صرفه‌جویی در منابع انرژی را محقق کند. ابزارهای اینترنت اشیا در دفاتر هوشمند عبارت‌اند از:

• سنسورهای حضور برای روشنایی اتوماتیک
• مانیتورینگ دمای محیط بر اساس حضور افراد
• سیستم هوشمند رزرواسیون اتاق جلسات
• کنترل مصرف انرژی و تهویه با تحلیل رفتار کارمندان

ارتباط اینترنت اشیا و هوش مصنوعی

بازار هوش مصنوعی با عرضه ابزارهایی مثل چت‌بات‌ ChatGPT و مولد تصویر Midjourney حسابی داغ شده است. اینکه دقیقا IoT باعث پیشرفت هوش مصنوعی شده یا برعکس، برای بسیاری یک ابهام و پرسش است.

یکی از اثرگذارترین کاربرد هوش مصنوعی درزمینه اینترنت اشیا این است که برای تحلیل داده‌ها، ابزارهای هوش مصنوعی عملکردی سریع و بهینه ارائه می‌دهند.

نوعی تکنولوژی هوش مصنوعی به‌نام‌ یادگیری ماشین وجود دارد که، توانایی تشخیص خودکار الگوها و ناهنجاری‌ داده‌های جمع‌آوری‌شده از حسگرها مانند اطلاعات مرتبط به دما، فشار، رطوبت و کیفیت هوا را دارد. این تکنولوژی در برابر روش‌های سنتی تا ۲۰برابر سریع‌تر و دقیق‌تر عمل می‌کند.

امنیت در اینترنت اشیا؛ چگونه از داده‌ها محافظت کنیم؟

زمانی که تعداد دستگاه‌های متصل زیاد شوند، داده‌ها در فضای ابری به حجم بالایی برسند و کاربران زیادی از پلتفرم‌ها استفاده کنند، امکان نفوذ به حریم خصوصی افزایش پیدا می‌کند. برای حفظ امنیت داده‌ها راه‌کارهای زیر ارائه می‌شوند:

• رمزنگاری داده‌ها حین انتقال
• احراز هویت چندمرحله‌ای
• به‌روزرسانی مداوم سیستم‌ها و فریمور
• بهره‌گیری از شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN)
• محدودکردن دسترسی‌ها به‌صورت سطح‌بندی‌شده

آینده اینترنت اشیا؛ تا سال ۲۰۳۰ به کجا خواهیم رسید؟

برای اینترنت اشیا آینده‌ای بسیار پررونق‌تر، پیشرفته‌تر و هوشمندتر پیش‌بینی می‌شود. احتمالا تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۲۵ میلیارد دستگاه به IoT متصل خواهند بود و ۷۰٪ از خودروها در جهان به سیستم‌های هوشمند مجهز می‌شوند. در کلان‌شهرها نیز زیرساخت‌های هوشمند مبتنی بر IoT تقریبا تمامی فرآیندها را تجهیز می‌کند. شاید یک ایده جذاب در آینده بتواند کاربرد IoT را در فناوری‌های مهم‌تری همچون دستیارهای جراحان در اتاق عمل یا در زمینه آشپزی بسیار ملموس‌تر و چشمگیرتر کند.

کشورهایی که آینده اینترنت اشیا را می‌سازند

در میان کشورهای جهان، برخی دولت‌ها اهمیت و ارزش بیشتری به هوشمندسازی و توسعه اینترنت اشیا در صنایع مختلف می‌دهند و درحال تجهیز کامل زیرساخت‌های لازم هستند. این کشورها عبارت‌اند از:

• سوئد: در استکهلم، پروژه‌های شهر هوشمند با IoT در کنترل مصرف انرژی، حمل‌ونقل و مدیریت زباله در حال اجرا هستند.
• کره جنوبی: سئول یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های IoT شهری را دارد. حتی سطل‌های زباله به‌صورت هوشمند مدیریت می‌شوند.
• امارات: دبی با هدف تبدیل‌شدن به هوشمندترین شهر جهان، سرمایه‌گذاری سنگینی روی IoT انجام داده است.
• انگلستان: لندن با بهره‌گیری از IoT در چراغ‌های هوشمند، پارکینگ و حمل‌ونقل در بین شهرهای پیشرو است.

اینترنت اشیا در ایران؛ فرصت‌های درخشان و چالش‌های پنهان

در سال‌های اخیر، ایران نیز گام‌هایی جدی در مسیر توسعه فناوری اینترنت اشیا برداشته است. با وجود برخی محدودیت‌های زیرساختی، سیاسی و اقتصادی، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در حوزه‌ دانشگاهی، صنعتی و شهری‌به ثبت رسیده است. در ادامه، وضعیت اینترنت اشیا در ایران را از جهات مختلف بررسی می‌کنیم.

نقش دولت و سیاست‌گذاری‌ها در توسعه اینترنت اشیا

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در قالب اسناد بالادستی همچون برنامه توسعه اقتصاد دیجیتال و نقشه راه اینترنت اشیا، چشم‌اندازی برای توسعه این فناوری در کشور ترسیم کرده است. برخی اقدامات انجام شده عبارت‌اند از:

• راه‌اندازی مرکز ملی اینترنت اشیا در پژوهشگاه ارتباطات
• تدوین استانداردهای بومی مرتبط با شبکه‌های IoT
• حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه اینترنت اشیا
• همکاری با دانشگاه‌ها برای تربیت نیروی متخصص

اینترنت اشیا در صنعت ایران؛ از پتروشیمی تا کشاورزی

صنایع ایرانی به‌ویژه در بخش‌های نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و کشاورزی تمایل بالایی برای بهره‌گیری از اینترنت اشیا از خود نشان می‌دهند. کاربرد IoT در صنایع ایران عبارت‌اند از:

• سیستم‌های هوشمند نگهداری و پیش‌بینی خرابی در پتروشیمی
• کنترل لحظه‌ای خطوط تولید در صنایع فولاد
• سنسورهای رطوبت خاک و دمای محیط در گلخانه‌های هوشمند
• استفاده از پهپادهای هوشمند در مزرعه‌های بزرگ

جایگاه دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها در رشد IoT ایران

دانشگاه‌های صنعتی شریف، امیرکبیر، علم و صنعت و دانشگاه تهران از مراکز فعال در تحقیق و توسعه اینترنت اشیا به‌حساب می‌آیند. ساخته‌های این مراکز عبارت‌اند از:

• تولید حسگرهای بومی
• طراحی سامانه‌های مانیتورینگ هوشمند
• پیاده‌سازی آزمایشگاه‌های تخصصی IoT
• همکاری با شرکت‌های خصوصی در پروژه‌های واقعی

علاوه بر دانشگاه‌ها، استارتاپ‌های ایرانی نیز وارد میدان شده‌اند. برخی از معروف‌ترین نمونه‌ها عبارت‌اند از:

• جی‌پارس: سیستم‌های مکان‌یابی هوشمند مبتنی بر IoT
• آبنوس‌نت: سامانه‌های آبیاری هوشمند کشاورزی
• تولیدکنندگان داخلی: تولید و عرضه ابزارهای سلامت محور مانند دستبندهای پایش ضربان و خواب

چالش‌های توسعه اینترنت اشیا در ایران

روند توسعه و پیشرفت اینترنت اشیا در ایران با موانع و چالش‌هایی روبه‌رو است که بخشی از آن‌ها ساختاری و بخشی دیگر ناشی از شرایط بین‌المللی به‌ویژه تحریم است. این چالش‌ها عبارت‌اند از:

• تحریم‌ها: محدودیت در واردات چیپ‌ست‌ها، سنسورها و فناوری‌های روز
• نبود شبکه پایدار 5G: اکثر پروژه‌ها وابسته به Wi-Fi یا شبکه‌های محدود محلی هستند
• نقص در قوانین حفاظت از داده‌ها: بسیاری از اطلاعات حساس بدون قوانین امنیتی ذخیره می‌شوند
• عدم وجود منابع مالی: کمبود سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به دلیل ریسک بالا و بازگشت کند سرمایه

شهرهای پیشرو ایران در اینترنت اشیا

برخی شهرهای هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا، پروژه‌های آزمایشی و کاربردی در این زمینه را آغاز کرده‌اند که عبارت‌اند از:

• تهران:‌ اجرای پروژه‌هایی در زمینه حمل‌ونقل هوشمند، پایش آلودگی هوا، پارکینگ‌های هوشمند
• مشهد: راه‌اندازی زیرساخت فیبر نوری برای اتصال تجهیزات شهری و کنترل هوشمند ترافیک
• اصفهان: پروژه‌ هوشمندسازی نورپردازی شهری و سنسورهای نظارت محیطی
• تبریز و شیراز: در حال توسعه شبکه‌های ارتباطی برای اتصال حسگرهای شهری

آینده اینترنت اشیا در ایران؛ مسیر روشن با برنامه‌ریزی

باوجود چالش‌های پیش‌رو، می‌توان مسیر روبه پیشرفت و توسعه‌ای برای روند توسعه اینترنت اشیا در کشور پیش‌بینی کرد. اولین و موثرترین گام در این مسیر برنامه‌ریزی توسعه نسل پنجم اینترنت است. در کنار آن حمایت از تولیدکنندگان داخلی باعث شده‌ کشور ما در آینده و در زمینه IoT حرفی برای گفتن داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود در سال‌های پیش رو به پیشرفت‌های زیر در زمینه اینترنت اشیا برسیم.

• توسعه شهرهای هوشمند در کلان‌شهرها
• ارتقاء بهره‌وری کشاورزی و صنعت با سنسورها
• رشد استارتاپ‌های بومی با تمرکز بر IoT
• بهبود سیستم‌های سلامت عمومی با تجهیزات پوشیدنی متصل

پیشنهاد نت باز 360: پیشرفت تکنولوژی از گذشته تا امروز در یک نگاه

جمع‌بندی

اینترنت اشیا واقعیتی است که همین حالا زندگی، صنعت، شهر و حتی کشاورزی ما را در اختیار گرفته است. از حسگرهای کوچک در کف کفش‌های ورزشی گرفته تا شبکه‌های هوشمند در کارخانه‌های صنعتی، همگی با IoT متحول شده‌اند.

این فناوری با افزایش بهره‌وری در صنایع، ادارات و حتی خانه‌ها و با هوشمندسازی بسیاری از کارهایی که قبلا به‌صورت دستی انجام می‌شده، توانسته اهمیت و تأثیر زیادی در دنیای دیجیتالی پیدا کند.

از کاربردهای IoT می‌توان به هوشمندسازی در صنعت، سلامت، کشاورزی، انرژی، حمل‌ونقل، فروشگاه‌های خرده‌فروشی و شهرهای هوشمند اشاره کرد.

در ایران نيز در شهرهایی همچون تهران، مشهد، اصفهان و تبریز پروژه‌های متعدد شهری هوشمند شده‌اند. در کنار آن، دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها نیز نقش مهمی در ساختن آینده IoT در ایران ایفا می‌کنند. اگر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی (مثل 5G) و حمایت‌های واقعی از اکوسیستم فناوری ادامه پیدا کند، می‌توان به آینده‌ای روشن در این زمینه امید داشت.