سریال زخم کاری شاهکاری از محمد حسین مهدویان با نگاهی به رمان بیست زخم کاری نوشته محمود حسینی‌زاد و نمایش‌نامه مکبث اثر شکسپیر ساخته شده است. این سریال که در ۴ فصل پر از اتفاق‌های پیش‌بینی‌نشده و روایت‌های جنجالی، درام و جنایی در شبکه نمایش خانگی پخش شد، توانست مخاطبان را هر لحظه همراه‌تر و شگفت‌زده‌تر کند. در این مطلب بازخوردهای مثبت و منفی، بازیگران، پیام‌ها و داستان پر از کشش این سریال را بررسی کرده‌ایم.
روایت زخم به زخم؛ داستان سریال زخم کاری در ۴ فصل
داستان سریال تماشایی زخم کاری از یک طمع و تصمیم جنجالی یک زوج در ویلایی در شمال آغاز شد و تا دیوانه‌شدن نقش‌های اصلی و زخمی‌شدن روح و روان آن‌ها ادامه پیدا کرد. هر فصل از این سریال روایت خودش را دارد که در ادامه مفصل به آن پرداخته‌ایم.
فصل اول، آغاز سقوط در مسیر قدرت
قسمت اول سریال زخم کاری در فصل اول آن‌چنان جذاب و گیرا ظاهر شد که مخاطب برای جمعه بعدی که زمان پخش قسمت دوم بود، هیجان زیادی داشت. این سریال توانست خیلی زود و در همان سکانس‌ها و قسمت‌های اولیه مخاطبان بسیاری را جذب کند.
در این فصل شاهد هوشمندی‌ها و بازی درخشان جواد عزتی در نقش مالک مالکی و رعنا آزادی‌ور در نقش سمیرا، همسر او هستیم. این زوج با حرص و طمع ولع ناپذیر خود توانستند چالش بزرگی در هلدینگ ریزآبادی‌ها ایجاد کنند. ازطرفی قتل مشکوک و غیراخلاقی ریزآبادی بزرگ و برخی دیگر از سهام‌داران هلدینگ که پسرعموهای سریال هستند، جذابیت و هیجان فیلم را دوچندان می‌کند.
در قسمت پایانی این سریال در فصل اول شاهد انتقام‌جویی و کینه بزرگی هستیم که به ظاهر جان مالک را می‌گیرد. چاقوهایی که منصوره به بدن مالک فرو می‌کند، هرکدام یادآور ضربه و زخم‌هایی هستند که به جسم و روح او و خانوادهاش خورده است.
داستان این مرگ‌ها و قتل‌ها کمی مخاطب را بهت‌زده می‌کند و همیشه سوالات بدون پاسخی برای او ایجاد می‌شود. به‌عنوان مثال، در سریال زخم کاری چرا مائده مرد؟ آیا میثم واقعا عموی مائده است؟ یا اینکه چرا ناصر پسر ریزآبادی بزرگ اینقدر ضعیف نشان داده می‌شود؟
فصل دوم، بازگشت
سریال زخم کاری فصل دوم در ۱۳ قسمت و با عنوان بازگشت ساخته و پخش شد. کمتر کسی است که متوجه افت کیفیت و پراکندگی فیلم‌نامه در این فصل نشده باشد. حضور شخصیت‌های جدیدی همچون کامبیز دیرباز در نقش طلوعی و الناز ملک در نقش سیما و دیگر بازیگران هم نتوانستند این فصل را مانند فصل قبل جذاب کنند.
سمیرایی که حالا با روانی ناآرام و خانواده‌ای ازهم‌پاشیده تنها به پسرش میثم متکی است، دیگر نمی‌تواند نقشه‌هایش را عملی کند. نقش اول این فصل که میثم مالکی است، آن‌چنان که باید از او بازی درخشان و دیالوگ‌های قوی ندیده و نشنیده‌ایم.
عاشق‌شدن‌های ناگهانی در این فصل کمی برای مخاطب باورناپذیر است. ازطرفی سفرهای سریع میثم و ورود شرکت‌های تجاری بزرگ هم نتوانستند تاب به دل مخاطب بیندازند.
فصل سوم، فرزند زخم و زخمِ فرزند
در سریال زخم کاری فصل سوم با بازگشت مالک روبه‌رو هستیم. مخاطب حالا انتظار دارد بعداز یک فصل کاملا معمولی، سکانس‌های جذابی ببیند و داستانی باورپذیرتر برایش نقل شود. مالک با نقشه‌های خاص خودش و هوشی که همیشه از او سراغ داشتیم، برگشته است تا انتقام میثم و بلایی که سر خودش آمده را بگیرد.
داستانک‌های کوتاهی که برای نقش‌های دیگر در این فصل رخ می‌دهد، کمی مخاطب را راضی نگه می‌دارد تا قصه بدون روح و ناکافی در فصل قبل جبران شود.
فصل چهارم، مجازات
مجازات عنوان سریال زخم کاری فصل چهارم است که با شعار خون و جنون این ژانر درام را به پایان می‌رساند. مالک در این فصل با هدف شروع یک زندگی بدون دردسر با سیما در تدارکات عروسی است، اما نمی‌داند که سمیرا با وجودی سراسر انتقام و کینه چه نقشه‌هایی برایش دارد.
در تب‌وتاب این فصل آن‌چه که مخاطب را از روانی‌شدن نقش مالک که هم قاتل بود، هم کلاه‌بر‌دار و هم خائن ناخشنود می‌کند، بازی روان و باورپذیر جواد عزتی است که توانست مالک را برای مخاطبین محبوب و قوی نمایش دهد. در آخر این فصل نیز، مالک با یک سرنوشت اخلاقی روبه‌رو می‌شود و دیگر نه قدرتش، نه پول و نه حتی خانوادهاش نمی‌توانند به او کمک کنند.
تیم بازیگران سریال زخم کاری؛ چهره‌هایی که به زخم و انتقام جان بخشیدند
در سریال زخم کاری بازیگران توانمند و هنرمندان مطرحی نقش‌آفرینی کرده‌اند تا روایتی متفاوت، خاص، درام و هیجانی را به‌خوبی منتقل کنند. نقش اول این سریال را جواد عزتی در نقش مالک بازی می‌کند. مالک گاهی چهره‌ای آشفته با لباس‌هایی شلخته دارد که نمایانگر حالات درونی او است و گاهی با لباس‌های بسیار منظم و چهره‌ای به‌اصطلاح شسته‌رفته حس قدرت و برتری بر دیگران را به‌خوبی انتقال می‌دهد.
بهترین بازیگر زن سریال زخم کاری بدون‌شک رعنا آزادی‌ور در نقش سمیرا است که بازی بسیار دقیق و بدون نقصی را ارائه داده است. سمیرا زنی است که با سیاست و هوش بی‌نظیرش مالک را به قدرت می‌رساند، اما سرنوشت چیز دیگری برای او رقم زده است.
هانیه توسلی، الناز ملک، مرتضی امینی‌تبار، سید جواد هاشمی، سعید چنگیزیان مهران غفوریان، الهه حصاری مهراوه شریفی نیا، کامبیز دیرباز، سارا حاتمی و بسیاری دیگر از هنرمندان کشور نیز در این سریال پربیننده هنرنمایی کرده‌اند.
عوامل سریال زخم کاری؛ خالقانی که زخم زدند و زخم ساختند
پشت صحنه یک اثر نمایشی خوب و ماندگار، تیم خبره، متحد و کاربلدی است که در هر شرایطی برای پیشبرد اهداف سازنده و به نفع تیم حرکت می‌کند. از موسیقی متن گرفته تا زاویه دوربین و حرکت آن و طراحی صحنه و لباس همگی بسیار هماهنگ و ماهرانه انتخاب و اجرا شده‌اند.
درسریال زخم کاری می‌توان ردپای کارگردان به‌نام و مطرحی همچون محمدحسین مهدویان را مشاهده کرد. این کارگردان مستندساز که قبلا با فیلم ماجرای نیمروز تجربه همکاری با جواد عزتی را داشته، حالا در زخم کاری نیز با او اثری فراموش‌نشدنی خلق کرده است.
طراح لباس سریال زخم کاری مریم محمدپور است که می‌توان سلیقه، هنر و خلاقیت او را به‌خصوص در پوشش بازیگران خانم این سریال حس کرد. دیگر عوامل این سریال هادی بهروز (فیلم‌بردار)، مهدی سعدی (تدوین‌گر)، حبیب خزایی‌فر (موسیقی)، مهرشاد ملکوتی (صدابردار) و بسیاری دیگر از هنرمندان و دست‌اندرکاران کاربلد کشور هستند.
پیام پنهان در خون و انتقام، سریال زخم کاری چه می‌گوید؟
در سریال پرتنش زخم کاری پیام‌ها و عبرت‌های زیادی به مخاطب داده می‌شود. ساده‌ترین پیام سریال این است که طمع و حرص می‌تواند یک زندگی آرام را به ورطه نابودی بکشاند. اگر بیننده سریال زخم کاری فصل دوم بوده‌اید، احتمالا سوالات زیادی در ذهن‌تان است. به‌عنوان مثال، در سریال زخم کاری چرا شیدا مرد؟ از دیدگاه نگارنده این متن، شیدا شخصیتی بسیار انسانی داشت و زنده‌بودن او بعداز مرگ پدرش و میثم و باوجود اتفاقات غیراخلاقی و جنایی داستان در فصل‌های بعدی همخوانی نداشت. او بین عشق و خانوادهاش نتوانست ارتباط مناسبی ایجاد کند و سرانجام با خودکشی و مرگی تلخ از سریال حذف شد.
پیام دیگر این سریال این است که خشونت، دروغ و خیانت راه‌کاری غیرپایدار برای رسیدن به ثروت و قدرت است. دقیقا استراتژی مالک، طلوعی و سمیرا بر همین گزینه‌ها استوار بود.
به‌طور خلاصه، این سریال در نمایش پیامدهای منفی فساد، قدرت‌طلبی، حرص و طمع بسیار خوب عمل کرد. هرچند که شخصیت‌های مفسد و منفی داستان مانند مالک همچنان محبوب ماندند، اما سرنوشت تلخ و غیربازگشتی نصیب‌شان شد.
نقدها و بازخوردها؛ سریال زخم کاری تحسین شده یا سرزنش؟
سریال زخم کاری فصل اول ازنظر مخاطبان و حتی منتقدین سرسخت شاهکار نمایشی جذاب و تماشایی بود. اما فصل‌های دوم و سوم آن‌چنان نتوانستند ازنظر داستانی، انسجام و شخصیت‌پردازی همچون فصل اول عمل کنند. در ادامه نظر منتقدان و بازخوردهای مثبت را به این سریال آورده‌ایم.
بازخوردهای مثبت سریال زخم کاری از دید منتقدان
برای چنین سریال پربیننده و مخاطب‌پسندی بازخوردهای مثبت زیادی وجود دارد که عبارت‌اند از:
- نقش‌آفرینی‌های ماندگار: باوجود کاستی‌ها در فیلم‌نامه و دیالوگ در برخی از سکانس‌ها نمی‌توان از بازی بازیگران توانمند این سریال جشم‌پوشی کرد.
- نمایش ارتباط بین قدرت و فساد: در کمتر سریالی می‌توان ارتباط بین قدرت و فساد را به این خوبی به‌نمایش گذاشت.
- ایده‌پردازی و کارگردانی: در سکانس‌های مختلف این سریال می‌توان نقش یک کارگردان ایده‌پرداز و بازی‌گرفتن‌های خلاقانه را مشاهده کرد.
- شخصیت‌پردازی غیرتکراری سمیرا: سمیرا در هر ۴ فصل توانست نقش زنی عاشق، طماع، خانواده‌دوست، قدرت‌طلب، حسود و آشفته را یک‌جا باهم به‌خوبی بازی کند.
نقاط ضعف سریال زخم کاری از دیدگاه منتقدان
منتقدان فصل دوم را ازنظر منطق داستان و اغراق‌آمیزبودن اتفاق‌ها بسیار متفاوت از فصل اول می‌دانند. سایر نقدهایی که به این سریال وارد شده است عبارت‌اند از:
- صحنه‌ها و اتفاق‌های خشونت‌آمیز بسیاری در داستان وجود دارد که باورپذیربودن روایت را کمی سخت کرده‌اند.
- مصرف مواد مخدر، سیگار و مشروبات الکلی در این سریال بسیار عادی جلوه داده شده است.
- ناهنجاری‌های رفتاری بسیاری ازطرف شخصیت‌های مختلف دیده می‌شود که بازخورد جالبی در جامعه ندارد.
- نقش پلیس و قانون در کشور بسیار نادیده گرفته شده است.
سکانس‌هایی از سریال زخم کاری که در ذهن ماندند؛ لحظاتی که نمی‌توان فراموش کرد
سریال زخم کاری پر از سکانس‌ها و صحنه‌هایی است که ذهن مخاطب را تا مدت‌ها درگیر می‌کند. صحنه‌هایی از کتک‌خوردن مالک توسط سمیرا با حرکت بی‌نظیر دوربین مخاطب را حسابی درگیر می‌کند.
صحنه حضور مالک در مراسم تشییع میثم با نمایش ابهت، قدرت، شکنندگی و درماندگی در صورتش بسیار تماشایی است. این بازی مقتدرانه بدون دیالوگ بیننده را به‌وجد می‌آورد.
در فصل اول سکانس‌هایی که بیننده با هوش و نقشه‌های برنامه‌ریزی‌شده مالک و سمیرا برای رسیدن به قدرت مواجه می‌شود نیز برای بیننده مهیج و جذاب است. در جایی‌که مائده با تصمیم قبلی قصد داشت خودش و میثم را بکشد و مخاطب هر لحظه منتظر این بود که او منصرف شود، لحظاتی نفس‌گیر رقم زده شده است.
بسیاری دیگر از لحظات این سریال که مالک بازی بدن و چهره بی‌نظیری ارائه داده است، همچون صحنه حرکات آشفته او در سکانس‌های پایانی و نمایش شکننده‌بودن قدرت نیز حسابی ماندگار شده‌اند.
زخم‌هایی که هنوز تازه‌اند؛ چرا سریال زخم کاری ماندگار شد؟
باوجود گذشت ماه‌ها از پخش آخرین قسمت سریال زخم کاری، باز هم مخاطبانی هستند که با شنیدن نام این فیلم یا دیدن بازیگران مطرح آن لحظات حساس و پرتنش فیلم در ذهنشان تداعی می‌شود. تا جایی‌که هنوز هم عده‌ای جواد عزتی را با نام مالک می‌شناسند. بی‌انصافی است اگر راز ماندگاری این سریال را تنها به بازی درخشان بازیگران نسبت دهیم. موفقیت و ماندگاری این سریال دلایل دیگری هم دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم.
ماندگاری زخم کاری با گره‌های داستان
در سریال زخم کاری در هر فصل گره‌ها و چالش‌های بسیاری برای نقش‌های مختلف ایجاد می‌شود که مخاطب را برای دیدن قسمت بعدی تشویق می‌کند.
جذابیت زخم کاری با روابط پیچیده شخصیت‌های داستان
برای شخصیت‌های داستان و ارتباط بین آن‌ها که ممکن است دوست، دشمن یا بی‌ربط باشند، وقت و چینش بسیار دقیق و منطقی گذاشته شده است. مثلا شخصیت پیچیده کیمیا تا آخرین قسمت همچنان رازآلود مانده است. نه دوستی‌اش مشخص است، نه دشمنی‌اش. این کار سریال را باوجود نقش‌های جدید در هر فصل از یکنواختی خارج کرده است.
موفقیت زخم کاری با تلفیق درام کلاسیک و مدرن
در فصل اول تا چهارم سریال زخم کاری شما لحظاتی دراماتیک را می‌بینید که هم از نوع کلاسیک و هم از نوع امروزی و مدرن هستند. برخوردهای میثم با مائده و شیدا و دیالوگ‌های او از نوع عشق‌های امروزی هستند و برگشت مالک به عشق سابقش سیما یا نگاه‌های عاشقانه طلوعی به سمیرا در روزهایی که مالک مثلا مرده بود یک درام کلاسیک را نمایش می‌داد.
کشش سریال زخم کاری با محتوای غنی و غیرکلیشه‌ای
هرچقدر هم که نقدهای زیادی به داستان فیلم وارد شده باشد، نمی‌توان در مجموع ۴ فصل روایتی غیرکلیشه‌ای و غنی را نادیده گرفت. همین‌که مخاطب به‌سختی می‌تواند قسمت پایانی را حدس بزند یعنی کشش داستان و تحریک بیننده برای تماشای قسمت بعدی.
ازطرفی مخاطب مدام منتظر این است که شخصیت‌های شکست‌خورده دوباره قوی شوند و انتقام بگیرند. یک روایت غنی با انتفام‌های عجیب و غیرقابل پیش‌بینی سریال زخم کاری را ماندگار کرده است.
جمع‌بندی
سریال زخم کاری یک اثر نمایشی فراتر از درام جنایی است. پازلی که در هر فصل کامل‌تر می‌شود و موضوعات اجتماعی را در قالب چالش‌ها و تنش‌ها برای شخصیت‌ها تعریف می‌کند.
خشونت‌های بی‌حد و روایت‌های بی‌رحمانه شاید نقدهای زیادی به این سریال وارد کنند، اما بازی درخشان نقش‌های اصلی در کنار فیلم‌نامه غنی و عوامل کاربلد توانسته‌اند اثری ماندگار خلق کنند. اگر به‌دنبال سریالی با ژانر درام اما متفاوت هستید و می‌خواهید غرق در داستان معماگونه آن شوید، سریال جذاب زخم کاری به شما پیشنهاد می‌شود.
