تحقیقات زیادی، تاثیر شگفت‌انگیز قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان (PCOS) را ثابت می‌کند. این دارو که بیشتر برای بیماری دیابت تجویز می‌شود، تاثیراتی فراتر از مدیریت قند خون ارائه می‌دهد؛ به‌طوری که سلامت تخمدان‌های و پوشش رحم را بازیابی بهبود می‌بخشد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از شایع‌ترین اختلالات سیستم غدد درون ریز است که به‌طور معمول 4 تا 12درصد از زنان در سراسر دنیا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه گلوکوفاژ در واقع برای خطوط درمانی دیگری کاربرد دارد اما آیا می‌تواند به رفع PCOS کمک کند؟ بیایید با هم این موضوع را بررسی کنیم.
تنبلی تخمدان و قرص گلوکوفاژ | آنچه باید قبل مصرف بدانید
گلوکوفاژ نام تجاری متفورمین است که یکی از داروهای تاییدشده برای درمان دیابت نوع 2 به‌شمار می‌رود. این ماده در دسته داروهایی به نام بیگوانیدها جای می‌گیرد که اثرات خوبی بر میزان قند خون دارد.
این دارو با جلوگیری از تولید بیش از حد مواد قندی توسط کبد باعث می‌شود تا مقدار جذب گلوکز در روده کاهش پیدا کند و ازطرفی حساسیت سلول‌ها نسبت به هورمون انسولین را افزایش می‌دهد تا سطح گلوکز خون به حالت عادی برگردد.
بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات درمانی از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان استفاده می‌کنند که به‌طور کلی در رفع علائم این بیماری تاثیرگذار است و می‌تواند به‌عنوان یکی از روش‌های موثر در نظر گرفته شود.
قرص گلوکوفاژ چطور به درمان تنبلی تخمدان کمک می‌کند؟
در ابتدا باید به این مسئله اشاره کنیم که تنبلی تخمدان نوعی اختلال هورمونی به‌شمار می‌رود که در بسیاری از زنان دیده می‌شود، این سندرو علائم مختلفی را بروز می‌دهد که برخی از آن‌ها شامل افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) و پریود نامنظم است.
هنگامی که فردی به این بیماری مبتلا می‌شود، در واقع کیست‌ها (کیسه‌های پر از مایع) یا فولیکول‌های کوچکی در تخمدان به‌وجود می‌آید که در چرخه تخمک‌گذاری اختلال ایجاد می‌کند.
دلایل مختلفی در ابتلای زنان به این بیماری وجود دارد که استفاده از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان با تاثیر بر بخش‌های خاصی از بدن، به برطرف‌شدن این مشکلات کمک می‌کند که برخی از آن‌ها به‌صورت زیر هستند.
کاهش حساسیت سلول‌های بدن به انسولین برای بهبود تنبلی تخمدان
یکی از عوامل احتمالی که امکان دارد در ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نقش داشته باشد، وجود مقدار اضافی انسولین در بدن است. این هورمون به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا از گلوکز یا قند استفاده کنند.
درصورتی‌که سلول‌های بدن نسبت به دریافت هورمون انسولین مقاومت نشان دهند، ممکن است سطح گلوکز خون افزایش پیدا کند که این مسئله در ترشح بیشتر انسولین نقش دارد.
با این حساب زمانی که شما از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان استفاده می‌کنید، حساسیت بدن نسبت به انسولین افزایش پیدا می‌کند تا مقدار آن در گردش خون به سطح طبیعی خود برسد.
ماده موثر موجود در قرص گلوکوفاژ می‌تواند بر بافت چربی نیز تاثیر مثبتی بگذارد و به همین خاطر بسیاری از پزشکان برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنانی که شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند، این دارو را تجویز می‌کنند.
البته بسیاری از شواهد نشان از این دارد که مصرف قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان در زنانی با شاخص توده بدنی پایین‌تر نیز موثر واقع می‌شود و نتایج بهتری را به‌همراه خواهد داشت.
قرص گلوکوفاژ و تاثیر آن بر تخمک‌گذاری
در افرادی که با بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک مواجه هستند، تخمک‌گذاری دچار اختلال می‌شود که این مسئله امکان دارد تا حدودی در ناباروری تاثیر داشته باشد، به همین خاطر مصرف قرص گلوکوفاژ در بهبود این مشکل موثر است.
معمولا افرادی که نسبت به داروهای محرک تخمک‌گذاری واکنشی نشان نمی‌دهند، علاوه‌بر اینکه استفاده از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان آن‌ها یک گزینه درمانی مناسب به‌شمار می‌رود، مصرف همزمان آن با دیگر داروهای محرک نیز تاثیرگذاری بیشتری دارد.
حتی اگر فرد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک قصد بارداری نداشته باشد، اثرگذاری گلوکوفاژ بر بهبود تخمک‌گذاری یکی از علائم مهم و شایع PCOS یعنی پریود نامنظم را برطرف می‌کند.
گلوکوفاژ چندین اثر مثبت دیگر نیز در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ایجاد می‌کند که برخی از آن‌ها مربوط به کم‌کردن وزن، کاهش خطر ابتلا به دیابت شیرین، پایین‌آوردن سطح آندروژن و علائم ناشی از آن مانند آکنه است.
در کنار مصرف گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان بسیاری از پزشکان برای از این دارو برای جلوگیری از تحریک بیش از حد تخمدان در زنانی که تحت لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار گرفته‌اند، استفاده می‌کنند.
در چه مواقعی از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان استفاده می‌شود؟
به‌طور معمول اولین خط درمانی که برای بهبود علائم ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک ارائه می‌شود، تغییر سبک زندگی و مصرف قرص ضد بارداری است تا از دوره‌های قاعدگی نامنظم و رشد موهای زائد جلوگیری کند.
درصورتی‌که رعایت رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت‌های بدنی منظم و مصرف داروهای ضدبارداری موفقیت چندانی نداشته باشد، در کنار آن‌ها از قرص گلوکوفاژ هم استفاده می‌شود.
برای کسانی که می‌خواهند با کنترل وزن خود نشانه‌های شایع این بیماری را کاهش دهند، استفاده از گلوکوفاژ توصیه می‌شود که البته باید مصرف این دارو مطابق با نظر پزشک باشد.
عوارض قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان
عوارض قرص گلوکوفاژ برای کیست تخمدان چیست؟ به‌طور کلی این دارو یک گزینه بی‌خطر محسوب می‌شود و شایع‌ترین موارد که بروز می‌کند مربوط به علائم گوارشی هستند.
بر همین اساس زمانی که برای درمان تنبلی تخمدان از قرص گلوکوفاژ استفاده می‌کنید این احتمال وجود دارد که عوارض کم‌خطری را تجربه کنید که مهم‌ترین موارد عبارتند از:
- اسهال: گلوکوفاژ فرایند جذب گلوکز در روده‌ها را تغییر می‌دهد که این امر منجر به تشکیل اسید لاکتیک می‌شود و می‌تواند پوشش روده را تحریک کند. به همین منظور پزشکان برای درمان بیماران از دوزهای پایین استفاده می‌کنند تا بدن بتواند سازگاری بیشتری نسبت به این ماده به‌دست آورد.
- حالت تهوع و استفراغ: به‌طور معمول بروز حالت تهوع هنگام مصرف گلوکوفاژ یک علامت شایع به‌شمار می‌رود، اما استفراغ خیلی کم‌تر اتفاق میفتد. برای کاهش چنین مشکلاتی بهتر است دارو را همراه با غذا مصرف کنید.
- مشکلات روده: برخی از اختلال‌هایی که هنگام مصرف قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان مشاهده می‌کنید شامل نفخ، عدم جذب ویتامین B12، تولید بیش از حد گاز و سایر مشکلات روده است که در پاسخ به تغییرات گلوکز خون ایجاد می‌شود.
- سردرد: با توجه به اینکه گلوکوفاژ تاثیر مستقیمی بر کبد دارد، در ابتدای دوره مصرف افراد دچار سردردهای خفیف می‌شوند.
- احساس طعم فلز در دهان: این مورد یکی از عوارضی است که در کم‌تر کسی دیده می‌شود که در پی بروز آن امکان دارد فرد با مصرف قرص طعم ناخوشایندی شبیه به فلز را در دهان خود احساس کند.
- پایین‌آمدن وزن: هرچند گلوکوفاژ داروی لاغری نیست اما به‌دلیل فعال و انفعالاتی که برای ایجاد تعادل انسولین و گلوکز در بدن رخ می‌دهد، این احتمال وجود دارد که مصرف‌کنندگان به‌مرور زمان دچار بی‌اشتهایی و کاهش وزن شوند.
- درد شکم: یکی دیگر از عوارضی که ناشی از مصرف قرص گلوکوفاژ است، مربوط به درد شکم می‌شود.
عوارض جانبی خطرناک مصرف گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان
در موارد خیلی نادر دیده می‌شود که استفاده طولانی‌مدت این دارو عوارض جانبی خطرناک‌تری را نشان می‌دهد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- هیپوگلیسمی: در مواقعی که مصرف این دارو به‌طور همزمان با فعالیت‌های بدنی شدید، عدم رعایت رژیم غذایی سالم و خوردن دیگر داروهای دیابت باشد، ممکن است فرد را دچار قند خون پایین یا هیپوگلیسمی کند. این عارضه با علائمی مانند ضعف، بی‌حالی، ضربان قلب سریع یا کند، سرگیجه، تهوع و استفراغ همراه است.
- کم‌خونی: با کاهش جذب ویتامین B12 در روده کوچک مقدار این ماده در بدن کاهش پیدا می‌کند و احتمال ابتلا به کم‌خونی را افزایش می‌دهد.
- اسیدوز لاکتیک: با مصرف قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان ممکن است متفورمین به مقدار زیادی در بدن تجمع پیدا کند و باعث افزایش میزان اسید لاکتیک شود. البته این مشکل در بیماران دیابتی بیشتر دیده می‌شود.
به این نکته دقت کنید که درصورت ابتلای افراد به هرکدام از مشکلاتی همچون اختلال در عملکرد کلیه، نارسایی قلب، مشکلات کبدی و حساسیت نسبت به دارو استفاده از گلوکوفاژ برای درمان تنبلی تخمدان ممنوع است.
نحوه مصرف قرص گلوکوفاژ چگونه است؟
معمولا پزشکان مقدار دوز مصرفی قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان را متناسب با تحمل بدن بیمار تجویز می‌کنند و درصورت نیاز با گذشت زمان مقدار آن را به تدریج افزایش می‌دهند. این دارو به‌صورت دوزهای 500 و 850 میلی‌گرمی در دسترس افراد قرار می‌گیرد.
براساس وضعیت سلامت و سبک زندگی هر فردی مقدار مصرف گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان متفاوت خواهد بود که امکان دارد از یک تا 3 بار در روز متغیر باشد. معمولا پزشک معالج درمان را با مصرف یک دوز 500 میلی‌گرمی در روز شروع می‌کند تا بعداز بررسی واکنش بدن، مقدار آن را تغییر دهد.
این نکته را به یاد داشته باشید که گلوکوفاژ نباید به‌صورت خودسرانه مصرف شود و لازم است که افراد در طول درمان تحت نظر پزشک معالج خود، علائم و شرایط لازم برای استفاده از این دارو را بررسی کنند.
پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: پیش‌بینی بیماری‌های نادر با الگوریتم‌های هوش مصنوعی
جمع‌بندی
استفاده از قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان تا حد زیادی اثبات شده و افرادی که با این بیماری مواجه هستند، می‌توانند با مصرف صحیح این دارو علائم مربوط به سندرم تخمدان پلی کیستیک را تا حد زیادی کاهش دهند.
نحوه تاثیر این دارو بر علائم PCOS به این صورت است که با ایجاد تغییراتی در عملکرد کبد، افزایش حساسیت سلول‌ها نسبت به هورمون انسولین و بهبود وضعیت تخمک‌گذاری، وضعیت جسمانی بیماران به‌مرور زمان بهبود پیدا می‌کند.
