ایلان ماسک در توئیتی تند اپل را متهم به انجام «نقض آشکار ضدانحصار» کرده و وعده‌ی اقدام حقوقی فوری داده است. او می‌گوید رفتار اپل طوری است که هیچ شرکت هوش مصنوعی به جز اوپن‌ای‌آی شانسی برای رسیدن به رتبهٔ نخست فروشگاه اپ نخواهد داشت.
این ادعا همزمان با صعود ناگهانی اپ Grok و معرفی قابلیت‌هایی مانند Grok 4 و Grok Imagine مطرح شده است؛ اپی که اخیراً رایگان شد و جایگاهش در جدول اپ‌استور به‌شدت بهبود یافت. اما پیشینهٔ همکاری اپل با اوپن‌ای‌آی در پروژهٔ Apple Intelligence و برجسته‌سازی ChatGPT در محتواهای تحریری اپ‌استور، به این کشمکش رنگ حقوقی و تجاری می‌بخشد.
پشت‌صحنه رقابت: از Grok 4 تا Grok Imagine
xAI در ماه‌های اخیر مدل زبانی Grok 4 را عرضه کرد که وعدهٔ جهش عملکردی در برابر رقبا می‌داد. همزمان مجموعه‌ای قابلیت‌های جدید مثل تولید تصویر و ویدیو (Grok Imagine) و چت‌بات‌های «همراه» قابل شخصی‌سازی به محصول افزوده شد. این به‌روزرسانی‌ها به‌سرعت توجه بازار و کاربران را جلب کرد و نقش مهمی در افزایش محبوبیت اپ ایفا نمود.
صعود Grok در جدول اپ‌استور
بر اساس داده‌های گزارش‌شده، اپ Grok از حوالی رتبهٔ شصتم به رتبهٔ بیست‌ونهم صعود کرد و با رایگان شدن جهانی آن، به رتبهٔ پنجم در کلیت و دوم در دستهٔ Productivity رسید. این رشد سریع البته هنوز نتوانسته است جایگاه ChatGPT را که یک سال اخیر در صدر یا نزدیک صدر نمودارها بوده، تصاحب کند. افزایش ناگهانی دانلود و رتبه، به‌سرعت بحث دربارهٔ سهم‌خواهی پلتفرم‌ها در موفقیت اپ‌ها را داغ کرد.
همکاری اپل و اوپن‌ای‌آی؛ مسیر ورود به سیری
اپل طی معرفی Apple Intelligence روابطی عملیاتی با اوپن‌ای‌آی برقرار کرده که شامل یکپارچگی مستقیم با سیری و پشتیبانی از Writing Tools می‌شود. علاوه بر این، اپ‌استور بارها ChatGPT را در محتوای تحریری خود برجسته کرده است؛ امتیازهایی که از نگاه رقبای اوپن‌ای‌آی ممکن است نوعی مزیت مشهود پدید آورد. این تعاملات، نقطهٔ تمرکز اصلی اتهامات ماسک قرار گرفته است.
واکنش ماسک و تهدید به شکایت
در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۲۵، ماسک با انتشار پیامی در X نوشت که اپل با رفتاری «غیرممکن‌ساز» رقبای هوش مصنوعی را از رسیدن به جایگاه نخست محروم می‌کند و این یک تخلف ضدانحصاری است؛ او اعلام کرد xAI فوراً اقدام حقوقی خواهد کرد. هنوز روشن نیست این تهدید چه استنادی حقوقی خواهد داشت یا دقیقاً کدام رفتار اپل مبنای شکایت قرار می‌گیرد. گذشتهٔ ماسک در مطرح کردن تهدیدهای حقوقی از شکایت علیه اوپن‌ای‌آی گرفته تا مواضع جنجالی نشان داده که ممکن است او دنبال فشار رسانه‌ای نیز باشد.
پیامدهای حقوقی و تجاری
اگر xAI شکایت کند، پرونده می‌تواند توجه نهادهای ضدانحصار را به تعاملات پلتفرم-توسعه‌دهنده جلب کند؛ به‌خصوص اگر شواهدی از ترجیح‌دهی الگوریتمی یا قرار گرفتن در بخش‌های برجستهٔ اپ‌استور وجود داشته باشد. از طرف دیگر، اثبات تبعیض رتبه‌بندی در بازارهای اپ‌استور معمولاً نیازمند داده‌ها و دسترسی به معیارهای داخلی نمایش و ویرایش محتوای تبلیغاتی و تحریریه است. حتی طرح شکایت هم ممکن است هدفی فراتر از برد قضایی مانند فشار عمومی یا مذاکره برای دسترسی بهتر به پلتفرم داشته باشد.
ویژگی‌های ویژهٔ Grok و تحولات مرتبط
| ویژگی | شرح | پیامد فوری |
|---|---|---|
| Grok 4 | مدل زبانی جدید xAI با ادعای عملکرد برتر | جذب توجه فنی و رسانه‌ای |
| Grok Imagine | تولید تصویر و ویدیو در داخل اپ | افزایش جذابیت برای تولید محتوا |
| Companion chatbots | چت‌بات‌های قابل شخصی‌سازی برای کاربران | افزایش استفاده روزمره و نگهداری کاربران |
| رایگان‌سازی جهانی | Grok 4 برای همه کاربران آزاد شد | جهش در دانلودها و رتبهٔ اپ‌استور |
| تغییرات رتبهٔ اپ‌استور | صعود از رتبه ~60 به 29 و سپس به 5 کلی | نشانهٔ تقویت تقاضا و ویروسی شدن اپ |
از منظر فنی و بازار، حرکت xAI به‌سرعت افزودن قابلیت‌های تولید چندرسانه‌ای و رایگان‌سازی را در دستور کار قرار داد که معمولاً راهکاری موفق برای افزایش سهم بازار است. اما در بعد حقوقی، اثبات «ترجیح» نیازمند مدارک مشخص است: نشان دادن اینکه اپل از طریق قرارگیری در بخش‌های تحریری، یکپارچه‌سازی سیستمی یا الگوریتم‌های رتبه‌بندی عمداً مزیتی نامشروع به اوپن‌ای‌آی داده است. تاریخچهٔ پرونده‌های ضدانحصار در اکوسیستم‌های موبایل حاکی است که این‌گونه دعاوی طولانی و داده‌محور خواهند بود و بدون دسترسی به شواهد داخلی پلتفرم سخت قابل پیگیری‌اند.
پیش‌بینی می‌شود که واکنش‌های اولیه شامل موجی از پست‌ها و جنگ رسانه‌ای خواهد بود که هدفِ افزایش فشار عمومی و جلب توجه نهادهای نظارتی را دنبال می‌کند. در مرحلهٔ بعدی احتمال مذاکره یا توافق فنی برای دسترسی برابر یا اصلاح سیاست‌های نمایش محتوای اپ‌استور نیز وجود دارد؛ چرا که هر دو طرف از درگیر شدن در پروندهٔ قضاییِ گسترده زیان خواهند دید. اگر xAI مدارک کافی ارائه کند، می‌توان انتظار بازشدن پرونده‌های تحقیقاتی را داشت؛ در غیر این‌صورت، موضوع ممکن است در فضای رسانه‌ای باقی بماند و رقابت محصولی ادامه یابد.
جمع‌بندی
ایلان ماسک اپل را متهم به ترجیح دادن اوپن‌ای‌آی در اپ‌استور و نقض قواعد ضدانحصار کرد؛ اتهامی که در پی رشد سریع و رایگان‌سازی Grok 4 و برجسته‌سازی طولانی‌مدت ChatGPT توسط اپل مطرح شد. اگرچه تهدید به شکایت می‌تواند فشار رسانه‌ای و قانونی ایجاد کند، موفقیت یک پروندهٔ ضدانحصار مستلزم ارائهٔ شواهد دقیق و داده‌محور از طرف xAI خواهد بود؛ در غیر این صورت رقابت در سطح محصول و بازار ادامه خواهد یافت.
