در حالی که تسلا و ویمو در میدان رقابت تاکسی‌های خودران با تمام قوا پیش می‌روند، تحلیلگران زنگ هشدار را به صدا درآورده‌اند. تصویری که از آینده‌ی درخشان تاکسی‌های رباتیک ترسیم می‌شود، به‌گفته‌ی کارشناسان بیشتر رؤیاست تا واقعیت اقتصادی.
گزارش جدیدی از سوی بانک HSBC تأکید دارد که برخلاف تبلیغات پرزرق‌وبرق، بازار این فناوری هنوز با چالش‌های جدی مواجه است. حتی اگر ناوگان‌ها به جاده بیایند، سال‌ها طول خواهد کشید تا به نقطه‌ی سوددهی برسند.
اغراق در تبلیغات خودروهای خودران؛ تحلیلگران هشدار می‌دهند
تاکسی‌های خودران سال‌هاست به‌عنوان نماد آینده‌ی حمل‌ونقل معرفی می‌شوند. اما تحلیلگران بانک HSBC در گزارشی دقیق، ادعاهای مطرح‌شده را زیر سؤال برده‌اند. به باور آن‌ها، تصویری که از سودآوری سریع این ناوگان ساخته شده، با واقعیت فاصله دارد و بسیاری از هزینه‌های پنهان در محاسبات لحاظ نشده‌اند.
مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری این سوءبرداشت، حذف هزینه‌ی دستمزد راننده است. اما هزینه‌های نگهداری، نظافت، شارژ، مدیریت ناوگان و اپراتورهای انسانی، عملاً اثر اقتصادی این صرفه‌جویی را بی‌اثر می‌کنند.
سودآوری دور از دسترس
تحلیلگران می‌گویند تا دست‌کم هفت یا هشت سال پس از آغاز فعالیت ناوگان، حتی انتظار رسیدن به نقطه‌ی سربه‌سر هم منطقی نیست. رسیدن به سوددهی، فرآیندی طولانی و پرهزینه خواهد بود که شرکت‌ها را مجبور می‌کند سال‌ها با زیان پیش بروند.
این در حالی است که شرکت‌هایی چون ویمو همچنان میلیاردها دلار در سال ضرر می‌دهند. با هزینه‌ی متوسط ۱۵۰ هزار دلار برای هر خودرو خودران، بازگشت سرمایه به یک معادله‌ی پیچیده بدل شده است.
تفاوت رویکرد تسلا و ویمو
تسلا و ویمو مسیرهای متفاوتی را برای توسعه تاکسی‌های رباتیک برگزیده‌اند. ویمو بر فناوری لایدار و سنسورهای پیشرفته متکی است، در حالی که تسلا دوربین و هوش مصنوعی را جایگزین کرده تا هزینه‌ها را کاهش دهد.
اما هنوز مشخص نیست هزینه‌ی نهایی ناوگان خودران تسلا چقدر خواهد بود. علاوه بر آن، نیاز به ارتقای سخت‌افزار میلیون‌ها خودروی فعلی تسلا برای پشتیبانی از نرم‌افزار خودران، چالشی جدی در مسیر توسعه است.
موانع نظارتی و جغرافیایی خودروهای خودران
تسلا با چالش‌های نظارتی در بازارهای بزرگ مانند چین و اروپا مواجه است. قوانین سخت‌گیرانه، تأییدیه‌های ایمنی و زیرساخت‌های ناکافی در بسیاری از مناطق، روند گسترش این فناوری را به‌مراتب کندتر از تبلیغات رسمی نشان می‌دهند.
تحلیلگران همچنین بر این باورند که رسیدن به مقیاس تولید اقتصادی، بدون حمایت گسترده‌ی دولتی یا بازنگری در ساختار بازار، بعید خواهد بود.
بر اساس تحلیل HSBC، ناوگان تاکسی‌های رباتیک تسلا تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار دستگاه خواهد رسید. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، تا سال ۲۰۳۵ تعداد این خودروها به ۷۵ هزار واحد خواهد رسید؛ اما تا پیش از سال ۲۰۳۳، خبری از سود نخواهد بود.
ویژگی‌ها و چالش‌های کلیدی تاکسی‌های خودران
| ویژگی / چالش | شرح |
|---|---|
| حذف هزینه دستمزد راننده | مزیت اولیه اما ناکافی برای سودآوری |
| هزینه بالای سخت‌افزار | ۱۵۰ هزار دلار برای هر خودرو ویمو |
| هزینه‌های پنهان نگهداری | پارکینگ، نظافت، شارژ و تیم‌های اپراتور انسانی |
| تفاوت در فناوری‌ها | لایدار در ویمو؛ دوربین و هوش مصنوعی در تسلا |
| چالش‌های نظارتی | محدودیت‌های چین و اروپا؛ نیاز به مجوزهای پیچیده |
| سوددهی مورد انتظار | بعد از سال ۲۰۳۳ |
تبلیغاتی زودهنگام برای فناوری‌ای نوپا
در حال حاضر، تصویر ارائه‌شده از تاکسی‌های خودران بیشتر به یک استراتژی تبلیغاتی شباهت دارد تا طرحی اقتصادی با بازدهی مشخص. با وجود پیشرفت‌های فنی، فناوری هنوز آماده‌ی تسخیر بازار نیست. هزینه‌های ساخت و نگهداری، موانع قانونی و زیرساخت‌های ناکافی، نشان می‌دهند که کسب سود از این پروژه‌ها به آینده‌ای دور وابسته است.
مدیرانی مانند ایلان ماسک با وعده‌های بزرگ، در تلاشند ارزش سهام و اقبال عمومی را بالا ببرند؛ اما تحلیلگران با بررسی دقیق‌تر ارقام و واقعیت‌های میدانی، از ما می‌خواهند با دیدی منطقی‌تر به این فناوری نگاه کنیم.
جمع‌بندی
در حالی که تاکسی‌های خودران به‌عنوان آینده‌ی حمل‌ونقل معرفی می‌شوند، گزارش جدید تحلیلگران HSBC نشان می‌دهد رسیدن به سوددهی برای این ناوگان بسیار دورتر از آن چیزی است که تبلیغات ادعا می‌کنند. هزینه‌های پنهان، چالش‌های فنی و نظارتی، و بازار ناپخته باعث شده‌اند این فناوری هنوز تا بلوغ اقتصادی فاصله زیادی داشته باشد.
