پرپلکسیتی، موتور جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی، به‌صورت ناگهانی پیشنهادی نقدی به ارزش ۳۴.۵ میلیارد دلار برای خرید مرورگر محبوب کروم از گوگل ارائه کرده است. این خبر ابتدا از سوی رویترز گزارش شد و پرپلکسیتی آن را به تک‌کرانچ تأیید کرده است.
شرایط پیشنهادی شامل تعهد به حفظ موتور متن‌باز کرومیوم و سرمایه‌گذاری ۳ میلیارد دلاری در این پروژه اوپن‌سورس است. پرپلکسیتی همچنین وعده داده که تنظیمات پیش‌فرض مرورگر (از جمله موتور جست‌وجوی پیش‌فرض) را تغییر نخواهد داد و گوگل به‌عنوان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض باقی خواهد ماند.
پیشنهاد و جزئیات حقوقی معامله
پرپلکسیتی پیشنهاد خرید کروم را به‌عنوان یک پیشنهاد ناخواسته (unsolicited offer) مطرح کرده است و مبلغ پیشنهادی نقدی است. این حرکت در سایه‌ی پرونده‌های ضدانحصار وزارت دادگستری علیه گوگل رخ می‌دهد که در آن قاضی حکم داده گوگل برای حفظ انحصار در جست‌وجو رفتار غیرقانونی داشته است. وزارت دادگستری پیشنهاد کرده گوگل ممکن است مجبور به فروش کروم شود؛ پرپلکسیتی امیدوار است که دادگاه به‌زودی شرایط اصلاحات را مشخص کند.
تعهد به کرومیوم و سرمایه‌گذاری اوپن‌سورس
یکی از نکات برجسته پیشنهاد، تعهد صریح به حفظ کرومیوم به‌صورت متن‌باز و تزریق ۳ میلیارد دلار به پروژه است. این وعده فرصت نزدیکی برای توسعه‌دهندگان و اکوسیستم اوپن‌سورس فراهم می‌کند و می‌تواند نقش پرپلکسیتی را به‌عنوان سرپرست بی‌طرفی برای کرومیوم تقویت کند.
وضعیت تنظیمات پیش‌فرض و رقابت موتورهای جست‌وجو
پرپلکسیتی اعلام کرده که پس از خرید، تنظیمات پیش‌فرض کروم را تغییر نخواهد داد و گوگل همچنان موتور جست‌وجوی پیش‌فرض باقی می‌ماند. این موضع آگاهانه به‌نظر می‌رسد زیرا تغییر پیش‌فرض‌ها فوراً می‌تواند توجه بیشتری از سوی تنظیم‌کننده‌ها جلب کند و به‌نظر می‌رسد پرپلکسیتی قصد دارد به‌عنوان یک خریدار محتاط وارد عمل شود.
جایگاه بازار کروم و پیامدهای ارزش‌گذاری
کروم اکنون با ~۶۸٪ سهم بازار مرورگرها یکی از ارزشمندترین دارایی‌های مصرفی دنیای وب است. در حالی‌که برخی (از جمله مدیرعامل داک‌داک‌گو) کروم را «تا بیش از ۵۰ میلیارد دلار» ارزش‌گذاری کرده‌اند، پیشنهاد ۳۴.۵ میلیارد دلاری پرپلکسیتی از دیدی می‌تواند به‌عنوان پیشنهاد به‌نسبت مقرون‌به‌صرفه دیده شود. از سوی دیگر، مبلغ پیشنهادی به‌مراتب از سرمایه جمع‌آوری‌شده پرپلکسیتی (حدود ۱.۵ میلیارد دلار تا امروز) بیشتر است و بدین‌ترتیب چگونگی تأمین مالی معامله پرسشی جدی است.
محصولات و حرکت‌های اخیر پرپلکسیتی
پرپلکسیتی ماه گذشته مرورگر خود با نام Comet را منتشر کرد تا حضور مستقیم در تجربه مرور کاربران را تقویت کند. همچنین گزارش شده این شرکت پیش‌تر علاقه‌مندی خود برای ادغام یا پیشنهاد به تیک‌تاک را ارسال کرده بود؛ حرکتی که نشان می‌دهد پرپلکسیتی به‌دنبال سرعت رشد و گسترش کانال‌های توزیع است.
تحلیل کارشناسی و پیش‌بینی‌ها
پرپلکسیتی با این پیشنهاد هم پیام بازار و هم پیام سیاسی-تنظیمی ارسال می‌کند: از یک طرف می‌خواهد به‌عنوان نگهدارنده‌ای مسئولیت‌پذیر برای کرومیوم ظاهر شود، و از سوی دیگر به‌وضوح تلاش دارد جایگاه خود را در اکوسیستم جست‌وجو و مرورگر تثبیت کند. اما تحلیل واقع‌بینانه نشان می‌دهد چند مانع اساسی وجود دارد:
-
تأمین مالی معامله: پرپلکسیتی سرمایه‌ای کمتر از مبلغ پیشنهادی دارد؛ بنابراین خرید مستقیم نیازمند جذب سرمایه‌گذاری عظیم، قرض‌گیری یا تشکیل کنسرسیومی از خریداران است.
-
ملاحظات تنظیمی: نگه‌داشتن گوگل به‌عنوان موتور پیش‌فرض احتمالاً الزام‌آور بودنِ هدفِ شکستن انحصار را کم‌رنگ نمی‌کند و ممکن است از منظر وزارت دادگستری ناکافی باشد. اگر هدف دادگاه کاهش نفوذ گوگل در مسیرهای توزیع باشد، مالک جدید باید نشان دهد چگونه رقابت واقعی را افزایش می‌دهد.
-
رقابت و افزایش قیمت: با توجه به تسلط کروم و اظهار علاقه بازیگران دیگر، احتمال ورود رقبا و بالا رفتن قیمت نهایی وجود دارد — به‌خصوص اگر دادگاه فروش اجباری را تأیید کند.
-
استراتژی محصولی: پرپلکسیتی می‌تواند کروم را به سکویی برای توزیع قابلیت‌های AI و خدمات ارزش‌افزوده تبدیل کند؛ اما وعدهٔ حفظ پیش‌فرض‌ها نشان می‌دهد روند تغییرات تدریجی خواهد بود تا جلب رضایتِ رگولاتور.
اگر دادگاه فروش کروم را تصویب کند، معامله نهایی ممکن است به‌صورت کنسرسیومی با مشارکت سرمایه‌گذاران بزرگ یا شرکت‌های رقیب شکل گیرد؛ پرپلکسیتی شانس ورود به فاز نهایی را دارد اما احتمالاً نیازمند شریکان مالی و امتیازدهی‌هایی است. در سناریوی دیگر، اگر گوگل موفق به نقض حکم یا معکوس کردن آن شود، پیشنهاد کنونی به‌عنوان اقدامی نمادین برای جذب توجه و شکل‌دهی گفتگوهای آینده تلقی خواهد شد.
جمع‌بندی
پرپلکسیتی با پیشنهاد ۳۴.۵ میلیارد دلاری برای خرید کروم وارد صحنه رقابت بزرگ‌تری شده است؛ پیشنهاد همراه با تعهد به حفظ کرومیوم و سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در اوپن‌سورس است، اما شکاف‌های بزرگ مالی و چالش‌های تنظیمی و رقابتی را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر دادگاه واقعا فروش کروم را تحمیل کند، رقابت بر سر این داراییِ استراتژیک شدت خواهد گرفت و آینده مرورگرها و توزیع موتورهای جست‌وجو ممکن است به‌طور قابل‌توجهی دستخوش تغییر شود — امری که بازیگران صنعت، رگولاتورها و کاربران نهایی با دقت نظاره خواهند کرد.
