40درصد سود تضمینی قاتل بی‌صدای بورس؛ کارشناسان چه می‌گویند؟

بازده اوراق اخزا با لمس مرز 38 تا 40 درصد، به نقطه‌ای رسیده که مفهوم ریسک‌پذیری را در اقتصاد ایران زیر سوال برده است. وقتی سودی تضمین‌شده و بدون دردسر در دسترس باشد، چرا باید سرمایه‌گذار وارد میدان پرچالش تولید، بورس یا فناوری شود؟

این جهش کم‌سابقه، نه‌تنها تعادل بازار سرمایه را به‌هم زده، بلکه تصمیم‌های کلان اقتصادی، مسیر توسعه استارتاپ‌ها و حتی آینده نوآوری را در هاله‌ای از تردید فرو برده است. داده‌ها نشان می‌دهد این نرخ‌ها بیش از یک خبر ساده مالی هستند؛ آن‌ها زنگ خطری برای کل اکوسیستم اقتصادی محسوب می‌شوند.

نرخ سود بدون‌ریسک چگونه به سقف تصمیم‌گیری اقتصادی تبدیل شده است؟

وقتی سود بدون‌ریسک به محدوده 40 درصد نزدیک می‌شود، عملا به معیار اصلی سنجش تمام فرصت‌های اقتصادی تبدیل می‌گردد. هیچ فعال اقتصادی حاضر نیست درگیر ریسک تولید، عرضه یا توسعه محصول شود، اگر بازدهی او حتی به این عدد نزدیک هم نباشد.

در شرایطی که تورم حدود 50 درصد گزارش می‌شود، بسیاری از کسب‌وکارها حتی در صورت عملکرد عالی هم به چنین سودی نمی‌رسند. نتیجه این موضوع، توقف طبیعی جریان سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد است.

چرا سرمایه‌گذاران به‌جای تولید، به صندوق‌های درآمد ثابت روی می‌آورند؟

فرد عادی اگر 100 میلیون تومان وارد سیستم بانکی کند، نهایتا به سودی در بازه 15 تا 20 درصد می‌رسد. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌دلیل تجمیع سرمایه‌های کلان، قدرت چانه‌زنی بیشتری با بانک‌ها دارند.

همین مزیت باعث می‌شود این صندوق‌ها سودی در بازه 30 تا 31 درصد برای سرمایه‌گذاران خود تأمین کنند. به‌علاوه، خرید اوراق بدهی با کسری قیمت بالا، نرخ بازده مؤثر آن‌ها را افزایش داده و تبدیل به گزینه‌ای وسوسه‌کننده شده است.

تأثیر بازده 40 درصدی بر بورس و نسبت P/E در بازار سهام

افزایش سود بدون‌ریسک به‌صورت مستقیم بر نسبت قیمت به سود (P/E) شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد. هرچه سود بدون ریسک بالاتر رود، سرمایه‌گذار انتظار بازده بیشتری از سهام دارد.

در چنین شرایطی، ارزش سهام باید کاهش یابد تا ورود به بازار توجیه پیدا کند. این فرآیند، فشار مضاعفی به بورس وارد می‌کند و در نهایت منجر به خروج سرمایه‌گذاران حقیقی و کاهش نقدشوندگی بازار می‌شود.

رکود فراگیر در بازارهای دیجیتال، صنعتی و خدماتی

این وضعیت تنها به بورس محدود نمی‌ماند. بازار فناوری، خدمات آنلاین، تولید صنعتی و حتی کسب‌وکارهای دیجیتال نیز با افت تقاضا مواجه می‌شوند. وقتی پول در فضای بدون ریسک سود می‌دهد، انگیزه‌ای برای توسعه اپلیکیشن، زیرساخت هوش مصنوعی یا سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها باقی نمی‌ماند.

سرمایه به‌جای ورود به نوآوری، در اوراق و صندوق‌ها پارک می‌شود. نتیجه آن، کند شدن روند رشد فناوری و کاهش رقابت‌پذیری است.

پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: اثر رژ لب؛ چرا ایرانی‌ آیفون می‌خرد و کافه‌های لوکس پر است؟

آینده اقتصاد با تداوم نرخ‌های بالا؛ هشدار برای رشد پایدار

ادامه این وضعیت می‌تواند کشور را به سمت یک رکود طولانی سوق دهد. زمانی که سرمایه‌گذاری مولد متوقف شود، نرخ اشتغال کاهش می‌یابد، نوآوری عقب می‌نشیند و چرخه توسعه مختل می‌شود.

اگر اصلاحی در نرخ سود صورت نگیرد، رکود به‌مرور به بخش‌های بیشتری از اقتصاد سرایت خواهد کرد و خروج از این شرایط دشوارتر می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی وضعیت فعلی نرخ بازده اوراق اخزا

در یک نگاه آینده‌نگرانه، ادامه نرخ سود بدون‌ریسک در بازه بالای 35 درصد به معنی انجماد حرکت اقتصادی است. فناوری و نوآوری، که ذاتا پرریسک هستند، اولین قربانیان این فضا خواهند بود. استارتاپ‌ها با مشکل جذب سرمایه مواجه می‌شوند و شرکت‌های بزرگ نیز پروژه‌های توسعه‌ای خود را متوقف می‌کنند.

اگر سیاست‌گذار به‌سرعت دست به اصلاح تدریجی نزند، اکوسیستم فناوری کشور از رقابت منطقه‌ای عقب می‌ماند. ارزان شدن پول تنها راه ایجاد انگیزه برای بازگشت سرمایه به بخش مولد است. با این‌حال، در صورت بهینه‌سازی سیاست‌های پولی، این بحران می‌تواند به فرصتی برای بازتعریف اولویت‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شود.

پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: 20 روش تبلیغات اینترنتی کسب و کار که سود شما را تضمین می‌کند

جمع‌بندی

افزایش بی‌سابقه نرخ بازده بدون‌ریسک باعث شده سرمایه‌گذاری در بخش مولد، بورس و فناوری جذابیت خود را از دست بدهد. در حالی که صندوق‌ها و اوراق بدهی سودی نزدیک به 40 درصد ارائه می‌دهند، فعالیت اقتصادی عملا توجیه‌پذیر نیست. اگر این روند اصلاح نشود، رکود عمیق‌تری در راه خواهد بود و مسیر رشد پایدار به خطر می‌افتد.

FAQ

1. چرا نرخ سود بدون‌ریسک برای اقتصاد خطرناک است؟
   چون سرمایه را از بخش تولید و نوآوری خارج کرده و به سمت منابع بدون ریسک هدایت می‌کند.
2. آیا صندوق‌های درآمد ثابت گزینه امن‌تری هستند؟
   از نظر ریسک پایین‌تر هستند، اما در بلندمدت باعث کند شدن رشد اقتصادی می‌شوند.
3. چه راهکاری برای خروج از رکود وجود دارد؟
   کاهش تدریجی نرخ سود و ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاری مولد، اصلی‌ترین راه عبور از این بحران است.