DeepSeek؛ طلوع عصر جدید هوش مصنوعی با شکستن مرزها!

آیا DeepSeek مرزهای نوآوری را جابه‌جا کرده یا صرفاً یک استراتژی روانی دولتی را اجرا می‌کند؟ از تحسین‌های مارک آندریسن گرفته تا تردیدهای نئال خوسلا، همه نشان از جدالی تازه در میدان رقابت هوش مصنوعی دارند. در این مقاله به تحلیل عمیق تأثیر این تحول بر بازار جهانی و رقابت‌های فناوری می‌پردازیم.

این هفته، انتشار مدل هوش مصنوعی R1 توسط شرکت چینی DeepSeek، شوک بزرگی را به دنیای فناوری وارد کرد. از زمان عرضه این مدل بازمتن در ابتدای هفته، واکنش‌های فراوانی از سوی چهره‌های برجسته فناوری و سرمایه‌گذاران به چشم می‌خورد. مدل R1 نه‌تنها به لحاظ عملکرد با مدل پیشرفته o1 شرکت OpenAI رقابت می‌کند، بلکه هزینه آموزش آن تنها ۵.۶ میلیون دلار اعلام شده است؛ رقمی که در مقایسه با هزینه‌های صدها میلیون دلاری شرکت‌های آمریکایی، چالش‌برانگیز به نظر می‌رسد.

یکی از جنبه‌های برجسته این موفقیت، غلبه DeepSeek بر تحریم‌های ایالات متحده است که دسترسی به تراشه‌های پیشرفته را برای شرکت‌های چینی محدود کرده است. مقاله‌ای در MIT Technology Review به این موضوع اشاره دارد که این تحریم‌ها، شرکت‌هایی مانند DeepSeek را وادار به نوآوری‌هایی کرده که بر بهره‌وری و همکاری متمرکز است. با این حال، وال استریت ژورنال از قول لیانگ ونفنگ، مدیر DeepSeek، گزارش می‌دهد که محدودیت‌های صادراتی آمریکا همچنان به‌عنوان یک مانع اساسی باقی مانده‌اند.

واکنش‌ها به موفقیت DeepSeek به شدت متفاوت بوده است. مارک آندریسن، سرمایه‌گذار مشهور سیلیکون‌ولی، آن را یکی از شگفت‌انگیزترین پیشرفت‌ها نامید، در حالی که نئال خوسلا، مدیرعامل Curai، نظریه‌ای جنجالی مطرح کرد. او ادعا کرد که DeepSeek یک “عملیات روانی دولتی” است و هزینه پایین اعلام‌شده تنها یک ترفند برای رقابت ناسالم با بازار آمریکا محسوب می‌شود. البته، این ادعا با انتقاداتی همراه شد؛ از جمله اینکه خوسلا هیچ مدرکی برای ادعای خود ارائه نکرده و پدر او، وینود خوسلا، یکی از سرمایه‌گذاران OpenAI است.

از سوی دیگر، برخی کارشناسان مانند هولگر زچاپیتز بر این باورند که موفقیت DeepSeek می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مالی آمریکا داشته باشد. اگر یک شرکت چینی بتواند بدون دسترسی به تراشه‌های پیشرفته، مدل‌های پیشرفته‌ای با هزینه کم تولید کند، این سؤال مطرح می‌شود که آیا میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری در این صنعت توجیه‌پذیر است یا خیر. در مقابل، گری تن، مدیرعامل Y Combinator، معتقد است که این تحول در واقع به نفع رقبای آمریکایی تمام خواهد شد. به گفته او، کاهش هزینه‌های آموزش مدل‌ها به رشد سریع‌تر تقاضا برای کاربردهای واقعی هوش مصنوعی کمک می‌کند.

یَن لکون، دانشمند ارشد هوش مصنوعی در متا، دیدگاه متفاوتی ارائه داده و تأکید می‌کند که این موفقیت را نباید در چارچوب رقابت چین و آمریکا بررسی کرد. او می‌گوید درس اصلی از این تحول، برتری مدل‌های بازمتن نسبت به مدل‌های اختصاصی است. لکون در لینکدین خود نوشت: «DeepSeek از پژوهش‌های باز و ابزارهای بازمتن مانند PyTorch و Llama بهره‌مند شده است. آنها ایده‌های جدیدی ارائه دادند و بر روی کار دیگران بنا نهادند. از آنجا که کار آنها بازمتن است، همه می‌توانند از آن سود ببرند.»

این تحولات موجب استقبال مصرف‌کنندگان نیز شده است. به طوری که دستیار هوش مصنوعی DeepSeek به‌سرعت به پرطرفدارترین اپلیکیشن رایگان در اپ استور اپل تبدیل شده و حتی ChatGPT را پشت سر گذاشته است.