در حالی‌که موج سرمایه‌گذاری در فناوری هوش مصنوعی به اوج خود رسیده، برخی از اقتصاددانان برجسته زنگ هشدار را به صدا درآورده‌اند. تورستن اسلوک، اقتصاددان ارشد Apollo Global Management، با نگاهی به شباهت‌های ترسناک میان وضعیت فعلی بازار هوش مصنوعی و حباب دات‌کام، نسبت به وقوع بحرانی بزرگ‌تر هشدار داده است.
به‌گفته‌ی او، ارزش‌گذاری شرکت‌های هوش مصنوعی از اوج شرکت‌های دات‌کام نیز فراتر رفته و رشد صعودی و بی‌مهار قیمت سهام در این حوزه ممکن است سرمایه‌گذاران را به کام فاجعه‌ای مشابه یا حتی شدیدتر بکشاند. آیا تکرار تاریخ در راه است؟
شباهت‌های خطرناک با حباب دات‌کام
تورستن اسلوک با استناد به تجربه تلخ ترکیدن حباب دات‌کام در اوایل دهه ۲۰۰۰، از تکرار همان اشتباهات در دوره کنونی خبر می‌دهد. در آن زمان، رشد سرسام‌آور شرکت‌های اینترنتی به‌سرعت جای خود را به سقوطی بی‌سابقه داد؛ بسیاری از شرکت‌ها نابود شدند و حتی غول‌هایی مانند آمازون، ارزش بزرگی از سهام خود را از دست دادند.
امروز نیز همان نشانه‌ها دیده می‌شود: رشد شتاب‌زده، هیجان غیرواقعی و سرمایه‌گذاری‌هایی که ارتباطی با واقعیت درآمدی شرکت‌ها ندارند.
رشد غیرمنطقی ارزش شرکت‌های هوش مصنوعی
اسلوک هشدار می‌دهد که شرکت‌هایی مانند اپل، مایکروسافت، آمازون، آلفابت، متا و حتی OpenAI، از موج سرمایه‌گذاری در پروژه‌های هوش مصنوعی بهره‌مند شده‌اند؛ اما این رشد عمدتاً مبتنی بر hype است و نه بر سودآوری پایدار.
او می‌گوید بخش عمده‌ای از صعود بازار سهام فعلی تنها حاصل عملکرد همین چند شرکت بوده و این تمرکز خطرناک نمی‌تواند دوام بیاورد.
سیگنال‌های نگران‌کننده از عمق بازار
نشانه‌هایی از ناپایداری سرمایه‌گذاری‌ها نیز حالا به وضوح دیده می‌شود: از پاداش‌های ۱۰۰ میلیون دلاری متا برای جذب استعدادها، تا سرمایه‌گذاری سنگین OpenAI در ScaleAI که در نهایت منجر به اخراج گسترده شد.
مواردی مانند سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی کورویو و آمازون نیز در این فهرست هشدارآمیز قرار دارند و الگویی ناپایدار از تخصیص سرمایه را نشان می‌دهند.
سرنوشت استارتاپ‌ها در لبه پرتگاه
یکی از خطرات اصلی این روند، تهدید بقای استارتاپ‌های نوظهور است. اسلوک معتقد است که با ترکیدن حباب احتمالی، بسیاری از شرکت‌های نوپا توان بقا نخواهند داشت و تنها شرکت‌های بزرگی که منابع کافی دارند، شاید بتوانند ضربه را تحمل کنند.
در عین حال، کاهش نفوذ و قدرت شرکت‌های بزرگ نیز در صورت ریزش گسترده محتمل است.
هوش مصنوعی باقی می‌ماند؛ اما نه به‌عنوان واژه‌ای جادویی
به‌رغم این پیش‌بینی‌های تیره‌وتار، اسلوک تأکید می‌کند که هوش مصنوعی از بین نخواهد رفت. همان‌طور که اینترنت با سقوط دات‌کام نابود نشد، AI نیز باقی خواهد ماند، اما نه در هیبت تبلیغاتی فعلی.
او معتقد است که دوران استفاده‌ی بازاری و غیرواقعی از اصطلاح «هوش مصنوعی» به‌زودی به پایان می‌رسد و واقع‌گرایی در سرمایه‌گذاری جایگزین شور هیجانی خواهد شد.
خلاصه هشدار اسلوک
|
ردیف |
موضوع |
جزئیات |
|
1 |
شباهت تاریخی | مقایسه با حباب دات‌کام |
| 2 | شرکت‌های پرریسک |
اپل، آمازون، مایکروسافت، متا، گوگل، OpenAI |
|
3 |
سرمایه‌گذاری‌های افراطی | پاداش‌ها، تزریق میلیاردی به استارتاپ‌ها |
| 4 | نشانه‌های سقوط |
اخراج‌ها، تمرکز شدید بازار روی چند شرکت |
|
5 |
آینده پیش رو |
بازنگری در ارزش‌گذاری و پایان هیجان تبلیغاتی |
تکرار تاریخ در لباس هوش مصنوعی؟
تحلیل دقیق‌تر روند بازار نشان می‌دهد که اگرچه هوش مصنوعی یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های فناوری است، اما بازارهای مالی اغلب به جای پشتیبانی عقلانی، درگیر هیجان و رقابت می‌شوند. ارزش‌گذاری‌های نجومی، نبود تناسب با درآمد واقعی و تمرکز سرمایه روی تعداد محدودی از بازیگران بازار، همان مؤلفه‌هایی هستند که در سقوط دات‌کام نیز دیده شد.
با اینکه سقوط قریب‌الوقوع نیست، اما رفتارهای اخیر از پاداش‌های سنگین تا تعدیل نیرو،
جمع‌بندی
سرمایه‌گذاری‌های سنگین در حوزه هوش مصنوعی با وجود ظرفیت بالای این فناوری، در حال ورود به مرحله‌ای پرریسک و شکننده هستند. تحلیل تورستن اسلوک از وضعیت فعلی بازار نشان می‌دهد که شباهت‌های نگران‌کننده‌ای با حباب دات‌کام در حال شکل‌گیری است. در حالی که هوش مصنوعی باقی خواهد ماند، اما موج هیجان‌آمیز سرمایه‌گذاری باید جای خود را به ارزیابی منطقی، واقع‌گرایانه و دور از اغراق تبلیغاتی بدهد.
شواهدی از بی‌ثباتی فزاینده‌اند. آینده به سمت پالایش بازار پیش خواهد رفت، جایی که تنها پروژه‌های دارای ارزش افزوده واقعی باقی می‌مانند.
