OpenAI از قابلیت جدیدی به نام Study Mode در پلتفرم ChatGPT رونمایی کرده که هدف آن فراتر رفتن از پاسخ‌گویی صرف به سؤالات است. این ویژگی تازه به‌جای ارائه مستقیم جواب، کاربران را به چالش می‌کشد تا با تفکر انتقادی، درک خود از مفاهیم را تقویت کنند.
با فعال‌سازی Study Mode، ChatGPT نقش یک معلم را ایفا می‌کند؛ سؤالات سنجشی مطرح می‌کند، از ارائه پاسخ مستقیم پرهیز می‌کند و تنها در صورت تعامل مؤثر دانش‌آموز، روند یادگیری را ادامه می‌دهد. این تحول در تجربه‌ی آموزشی، از هم‌اکنون برای تمامی کاربران نسخه‌های رایگان، پلاس، پرو و تیمی قابل دسترسی است و به‌زودی برای کاربران آموزشی نیز عرضه خواهد شد.
بازتعریف آموزش با هوش مصنوعی
Study Mode تلاشی حساب‌شده از سوی OpenAI برای ارتقاء کیفیت یادگیری دانش‌آموزان است؛ آن‌هم در شرایطی که استفاده از ChatGPT در مدارس روزبه‌روز گسترش می‌یابد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند اگرچه چت‌بات‌ها می‌توانند نقش یک معلم خصوصی را ایفا کنند، اما استفاده‌ی منفعلانه از آن‌ها می‌تواند به افت توانمندی‌های تحلیلی دانش‌آموزان منجر شود.
با فعال‌سازی این حالت جدید، رویکرد ChatGPT به آموزش تغییر می‌کند؛ دیگر خبری از پاسخ‌های آماده نیست، بلکه مشارکت فعال دانش‌آموزان در فرآیند یادگیری تشویق می‌شود.
زمانی که ChatGPT در سال ۲۰۲۲ معرفی شد، واکنش اولیه‌ی نظام آموزشی آمریکا بیشتر منع‌گرایانه بود. بسیاری از مدارس استفاده از آن را ممنوع اعلام کردند. اما در ادامه، با پذیرش واقعیت حضور فناوری در زندگی دانش‌آموزان، برخی از این ممنوعیت‌ها برداشته شد.
Study Mode نشان می‌دهد OpenAI به دنبال رفع دغدغه‌های آموزشی است و سعی دارد از یک ابزار صرفاً اطلاعاتی، ابزاری برای پرورش تفکر بسازد.
رقابت سازنده در فضای آموزش با Study Mode
قابلیت تازه OpenAI بی‌رقیب نیست. شرکت Anthropic نیز چند ماه پیش ویژگی مشابهی به نام Learning Mode را برای چت‌بات Claude معرفی کرده بود. رقابتی که میان غول‌های هوش مصنوعی شکل گرفته، می‌تواند به نفع جامعه‌ی آموزشی تمام شود؛ چرا که تمرکز این شرکت‌ها حالا بر افزایش کیفیت یادگیری کاربران است، نه صرفاً افزایش کارایی فنی.
هرچند Study Mode هدفی بلند دارد، اما فعلاً ابزار الزام‌آوری برای والدین یا مدیران جهت فعال‌سازی دائمی آن در اختیار نیست. دانش‌آموز می‌تواند به‌راحتی به حالت معمول ChatGPT بازگردد و پاسخ‌ها را بدون درگیری ذهنی دریافت کند.
به‌گفته‌ی “لیا بلسکی”، معاون آموزشی OpenAI، این شرکت در حال بررسی امکان افزودن کنترل‌های والدین یا مدرسه در آینده است. اما فعلاً همه‌چیز به تعهد خود دانش‌آموز بستگی دارد.
OpenAI این ویژگی را تنها قدم اول در مسیر بهبود آموزش با کمک ChatGPT می‌داند. قرار است در آینده اطلاعات دقیق‌تری درباره نحوه استفاده‌ی دانش‌آموزان از این فناوری منتشر شود تا تحلیل‌های کاربردی‌تری در این زمینه صورت گیرد.
ویژگی‌های کلیدی Study Mode
| شماره | ویژگی کلیدی | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | پرسش به‌جای پاسخ | تمرکز بر سنجش درک مفاهیم به‌جای ارائه جواب آماده |
| 2 | تعامل فعال | نیاز به مشارکت ذهنی دانش‌آموز برای ادامه روند یادگیری |
| 3 | بدون ابزار قفل‌سازی | دانش‌آموزان می‌توانند به راحتی Study Mode را ترک کنند |
| 4 | آغاز عرضه سراسری | قابل دسترسی برای کاربران Free، Plus، Pro و Team |
| 5 | مسیر توسعه آینده | برنامه‌ریزی برای افزودن ابزارهای نظارتی برای مدارس و والدین |
آیا Study Mode آینده آموزش را متحول می‌کند؟
در دنیایی که ابزارهای هوش مصنوعی به سرعت در حال ادغام با آموزش هستند، Study Mode حرکتی هوشمندانه از سوی OpenAI محسوب می‌شود. این ویژگی به جای تکرار مدل‌های سنتی تدریس یا ساده‌سازی بیش از حد محتوا، سعی دارد مسئولیت یادگیری را به خود دانش‌آموز بازگرداند. اما چالش اصلی اینجاست: در غیاب ابزارهای الزام‌آور، تنها انگیزه درونی می‌تواند ضامن اثربخشی این قابلیت باشد.
در صورت گسترش کنترل‌های والدین و مدیران، و همچنین تولید محتوای آموزشی سازگار با Study Mode، می‌توان انتظار داشت نسل جدیدی از یادگیرندگان با مهارت تفکر انتقادی و درک عمیق‌تری نسبت به مفاهیم شکل گیرد. به‌عبارت دیگر، آینده‌ای که در آن چت‌بات‌ها صرفاً پاسخ‌دهنده نیستند، بلکه راهبر مسیر یادگیری‌اند، چندان دور از دسترس نیست.
جمع‌بندی
Study Mode گامی نوآورانه در جهت استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی در آموزش است. با تمرکز بر ارتقاء تفکر انتقادی و مشارکت فعال، این قابلیت می‌تواند ChatGPT را از یک ماشین پاسخ‌گو به یک مربی آموزشی تبدیل کند. با وجود چالش‌هایی در مسیر اجرایی‌شدن کامل، آینده‌ی این ویژگی در گرو مشارکت دانش‌آموزان، نظارت آموزشی و توسعه زیرساخت‌های مکمل خواهد بود.
