منابع مطلع خبر می‌دهند که OpenAI قصد دارد در اوایل ماه اوت ۲۰۲۵ نخستین مدل زبان‌باز (open‑weight) خود از زمان GPT-2 را منتشر کند؛ مدلی که قدرت استدلالی مشابه «o3‑mini» دارد و علاوه بر دسترسی مستقیم از طریق Azure، روی پلتفرم Hugging Face نیز در دسترس توسعه‌دهندگان قرار خواهد گرفت. این حرکت، گامی بی‌سابقه در سیاست‌های بسته‌نگر OpenAI است و می‌تواند تعادل قدرت میان ارائه‌دهندگان بزرگ ابر (Cloud) و جامعه متن‌باز را دگرگون سازد.
پیشینه و چشم‌انداز عرضه مدل متن‌باز o3‑Mini توسط OpenAI
پس از عرضه موفق «o3-mini» در ژانویه ۲۰۲۵ و شکست برنامه‌های اولیه برای متن‌باز کردن آن، افشای این خبر نشان می‌دهد که OpenAI اکنون با تغییر رویکرد نسبت به استراتژی‌های پیشین، درصدد فراهم کردن دسترسی گسترده‌تر به فناوری‌های استدلالی خود است. این نخستین مرتبه از سال ۲۰۱۹ است که OpenAI اجازه می‌دهد وزن‌ها (weights) و معماری یک مدل پیشرفته به‌صورت عمومی منتشر شود؛ رویدادی که می‌تواند دروازه‌ای به روی پژوهشگران مستقل، دانشگاه‌ها و شرکت‌های نوپا بگشاید و سرعت نوآوری در شاخه‌های مختلف هوش مصنوعی را تسریع کند
ویژگی‌های کلیدی مدل متن‌باز
در ادامه، مهم‌ترین قابلیت‌هایی که انتظار می‌رود در این نسخه آمده باشد، ارائه شده است:
| ویژگی | توضیحات | وضعیت عرضه |
|---|---|---|
| وزن‌های Open‑Weight | امکان بارگذاری کامل مدل روی هر زیرساخت (On‑Premises یا ابری) بدون محدودیت حق اشتراک (subscription) | عرضه در اوایل اوت ۲۰۲۵ |
| استدلال چندگانه (Multistep Reasoning) | پشتیبانی از سلسله عملیات پیچیده در حوزه‌های کدنویسی، ریاضیات و استنتاج منطقی با سطوح مختلف دقت | عرضه در اوایل اوت ۲۰۲۵ |
| قابلیت تطبیق‌پذیری بالا (Fine‑Tuning) | امکان آموزش مجدد (fine‑tune) مدل با داده‌های اختصاصی سازمان‌ها جهت بهبود عملکرد در دامنه‌های خاص | عرضه در اوایل اوت ۲۰۲۵ |
| سازگاری با APIهای استاندارد | دسترسی از طریق همان نقاط انتهایی (endpoints) Azure OpenAI و Hugging Face، همراه با پشتیبانی از Structured Outputs و Function Calling | عرضه در اوایل اوت ۲۰۲۵ |
| مجوز متن‌باز (Open License) | منتشرشده تحت مجوزی مشابه MIT یا Apache 2.0 تا امکان استفاده تجاری و پژوهشی بدون موانع حقوقی | عرضه در اوایل اوت ۲۰۲۵ |
این اقدام OpenAI می‌تواند پایگاه کاربران مدل‌های بزرگ را گسترش دهد و به شرکت‌های کوچک و محققان اجازه دهد بدون پرداخت هزینه‌های کلان ابری، فناوری‌های پیشرفته استدلال را به کار گیرند. از سوی دیگر، مشارکت متن‌باز ممکن است فشار بر درآمدزایی Microsoft از طریق Azure OpenAI Service ایجاد کند؛ زیرا مشتریان می‌توانند مستقیماً روی زیرساخت‌های خود مدل را اجرا کنند. همچنین انتشار اوپن‌ویِیت می‌تواند به ظهور پروژه‌های مشتق‌شده و رقابتی منجر شود که دامنه نوآوری را فراتر از کنترل یک شرکت منفرد ببرد.
پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: GPT-5: انقلابی‌ترین هوش مصنوعی آینده‌ی OpenAI
جمع‌بندی
گامی که OpenAI با ارائه متن‌باز یک مدل استدلالی پیشرفته برمی‌دارد، نقطه‌عطفی در تاریخ توسعه هوش مصنوعی محسوب می‌شود. انتشار این مدل در اوایل اوت ۲۰۲۵ نه‌تنها دسترسی به فناوری‌های نوین را دموکراتیک می‌کند، بلکه چشم‌انداز تازه‌ای از همکاری متن‌باز و رقابت در فضای ابر را ترسیم خواهد نمود. در هفته‌های آتی، جزییات بیشتری درباره شرایط مجوز، مستندات فنی و سناریوهای استفاده‌ی پیشنهادی منتشر خواهد شد که تأثیر نهایی این رویکرد را روشن‌تر خواهد ساخت.
