آیا آدم فضایی وجود دارد؟ تاکنون هیچ گونه حیات فرازمینی بهطور قطعی و رسمی شناسایی نشده است. هرچند احتمال وجود حیات در سیارات دیگر بررسی شده، اما هیچ مدرک ثابتشدهای از حیات هوشمند بیگانه یافت نشده است.
بااینحال، وسعت بیپایان کیهان و تنوع شگفتانگیز سیارات و اجرام آسمانی، امکان وجود حیات دیگر را دور از ذهن نمیسازد و جستوجوی علمی برای یافتن موجودات فرازمینی همچنان یکی از کنجکاویهای بشر باقی مانده است.
شواهد حیات میکروبی در مریخ و شهابسنگها
یکی از مهمترین شواهد احتمالی حیات فرازمینی مربوط به مریخ است. در سال 1354، فرودگرهای وایکینگ ناسا روی سطح مریخ فرود آمدند و نمونههایی از خاک آن را آزمایش کردند. در یکی از آزمایشها بررسی شد که آیا خاک مریخ گاز متان تولید میکند یا نه.
تولید متان میتوانست نشانهای از وجود موجودات میکروبی باشد. نتیجه آزمایش اول مثبت بود، اما آزمایشهای بعدی نتایج متفاوتی نشان دادند و ناسا احتمال وجود حیات را رد کرد. بااین حال، از آنجا که این فرودگر قادر به تشخیص همه مولکولهای آلی نبود، دانشمندان هنوز نمیتوانند وجود حیات در مریخ را کاملا رد کنند.
همچنین، شهابسنگی به نام ALH84001 در سال 1362 در قطب جنوب سقوط کرد. بررسیهای علمی نشان داد این شهابسنگ از مریخ آمده و در آن مولکولهای آلی و شواهدی از فسیل میکروبی دیده میشود. برخی دانشمندان معتقدند این میکروبها ممکن است واقعاً متعلق به مریخ باشند، اما هنوز احتمال آلودگی زمین بهعنوان منبع آنها مطرح است.
نشانهها و سیگنالهای رادیویی از فضا
یکی از راههای جستوجوی حیات فرازمینی، بررسی سیگنالهای رادیویی از فضا است. در تابستان 1355یک تلسکوپ رادیویی در دانشگاه اوهایو سیگنال غیرعادی از جهت صورت فلکی قوس دریافت کرد. این سیگنال در بازهای از فرکانسها بود که روی زمین ممنوع است و همین موضوع باعث شد برخی پژوهشگران فکر کنند امکان دارد نشانهای از حیات هوشمند فرازمینی باشد.
بااینحال، منشأ دقیق آن هنوز مشخص نشده و احتمال وجود یک منبع طبیعی یا ناشناخته نیز وجود دارد.
دههها بعد، پروژه جستوجوی هوش فرازمینی تلاش گستردهای برای بررسی سیگنالهای رادیویی انجام داد. در دهه 1380 با استفاده از یک تلسکوپ بزرگ در پورتوریکو، حدود 200 ناحیه از آسمان که پیشتر سیگنالهای مرموز از آنها دریافت شده بود، دوباره بررسی شد. بیشتر سیگنالها با گذر زمان ناپدید شدند، اما یکی از آنها قویتر باقی ماند و بهعنوان یکی از بهترین کاندیدها برای پاسخ به پرسش آیا آدم فضایی وجود دارد مطرح است.
این سیگنال نزدیک یکی از فرکانسهای هیدروژن بود که دانشمندان معتقدند بهترین فرکانس برای ارتباط احتمالی با موجودات هوشمند است.
شواهد بالقوه در منظومه شمسی و سیارههای فراخورشیدی
در ارائه یک پاسخ روشن به سوال آیا آدم فضایی وجود دارد؟ دانشمندان به بررسی سیارهها و قمرهای نزدیک به زمین پرداختهاند. یکی از موارد جالب، قمر اروپا از سیاره مشتری است.
سطح اروپا یخزده است، اما زیر این یخها اقیانوسهایی از آب گرم وجود دارد که میتوانند محل زندگی میکروبها باشند. دانشمندان ردپایی از گوگرد و تابش مادون قرمز در سطح این قمر پیدا کردهاند که ممکن است نشاندهنده فعالیت میکروبها باشد، هرچند هنوز مطمئن نیستند و ممکن است منابع غیرزنده هم این آثار را ایجاد کرده باشند.
سیاره ناهید هم مورد توجه پژوهشگران است. در لایههای بالایی اتمسفر این سیاره، ترکیباتی مثل سولفید هیدروژن و دیاکسید گوگرد دیده میشود که معمولا بدون کمک موجودات زنده بهسختی شکل میگیرند. به همین دلیل برخی دانشمندان احتمال میدهند حیات میکروبی در ابرهای ناهید وجود داشته باشد.
مریخ هم یکی از گزینههای اصلی است. وجود گاز متان در جو مریخ یکی از نشانههای بالقوه است، چون روی زمین معمولاً متان توسط موجودات زنده تولید میشود. البته فعالیتهای زمینشناسی هم میتواند آن را ایجاد کند، اما رفتار متان روی مریخ هنوز معمایی است که شاید با فعالیت میکروبی مرتبط باشد.
آزمایشهای دانشمندان روسی روی باکتری مقاوم «Deinococcus radiourans» نشان داد که این باکتریها میتوانند در شرایط سخت و پرتشعشع مریخ زنده بمانند و حتی هربار مقاومتر شوند. این یافتهها باعث میشود فکر کنیم حیات میکروبی در سیارات دیگر، حتی در محیطهای سخت، ممکن است وجود داشته باشد. حالا به نظر شما آیا آدم فضایی وجود دارد؟
پیشنهاد ویرایشگر نت باز 360: آغاز رابطه انسان و نئاندرتال، 250هزار سال پیش!
جمعبندی
آیا آدم فضایی وجود دارد؟ حیات فرازمینی همچنان یکی از اسرار بزرگ کیهان است. هرچند تاکنون هیچ مدرک قطعی مبنیبر وجود موجودات بیگانه یافت نشده، اما شواهدی مثل گاز متان در جو مریخ، احتمال وجود میکروبها در اقیانوسهای زیر یخ قمر اروپا، نشانههای شیمیایی در جو ناهید و سیگنالهای رادیویی مرموز، پژوهش و کنجکاوی علمی دانشمندان را روشن نگه داشتهاند.
با پیشرفت فناوریهای فضایی و پروژههای آینده، امید میرود روزی بتوانیم پاسخ روشن و علمی به این سوال ارائه دهیم و یکی از مهمترین معماهای کیهان را حل کنیم.